Бухгалтерия ҳисоби назарияси

11.4. Кассадаги нақд пуллар харакатининг ҳисобини ташкил қилиш. 
Касса муомалалари бухгалтерия ҳисобида қуйидаги ҳисобварақларда акс 
эттирилади: 
5010-«Миллий валютадаги пул маблағлари» 
5020-«Хорижий валютадаги пул маблағлари». 
Ушбу ҳисобварақларнинг дебет томонида корхона кассасига пул 
маблағларининг кирими акс эттирилади. Кредит томонида корхона 
кассасидан тўланадиган пул маблағлари ва лимитдан ортиқча пулларни 
банкка топшириш акс эттирилади. 
Бухгалтерия томонидан олинган касса ҳисоботлари ва ҳужжат-ларига 
ишлов берилади. Ҳар бир ёзув моҳиятига қараб текширилади, бирламчи 
ҳужжат билан солиштирилади, шундан сўнг ҳисоботга 5010 – “Миллий 
валютадаги 
нақд 
пуллар” 
ҳисобварағи 
билан 
таҳлилий 
корреспонденцияланадиган жамланма счёт ва счётнинг рақами қўйилади. 
Кассир ҳисоботи бўйича кун бошидаги пул қолдиғини бухгалтер аввалги 
ҳисоботда кўрсатилган кун охиридаги пул қолдиғи билан солиштиради ва 
чиқарилган оборотлар ҳамда қолдиқнинг тўғрилигини текширади. 
21-сонли БҲМСга мувофиқ кассадаги пул маблағларини ҳисобга олувчи 
счётларнинг боғланиши қуйидагича акс эттирилади: 
№
Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет
Кредит
1 
Кредитга сотилган товарлар бўйича фоизлар 
нақд пулда олинганда (савдо корхоналарида) 
5010, 5020 
4830 
2 
Маҳсулот, иш ва хизматларнинг накд пулга 
сотилиши 
5010, 5020 
9010-9030 
3 
Асосий воситалар ва бошқа активларни 
сотишдан тушумнинг нақд пулда олиниши 
5010, 5020 
9210-9220 
4 
Банкдаги 
тегишли 
счётлардан 
пул 
маблағлари кассага келиб тушди (иш ҳақи, 
нафақа, мукофотлар ва шу кабиларни бериш 
учун) 
5010, 5020 
5110-5530 
5 
Ҳисобдор 
шахслар 
томонидан 
ишлатилмаган олдин олинган бўнакларнинг 
5010, 5020 
4220-4290 

---

129 
қайтарилиши 
6 
Таъсисчилар 
ўзларининг 
улушлари 
ҳисобидан корхонанинг устав капиталига 
нақд пул маблағларини киритди 
5010, 5020 
4610 
7 
Квартира ижарачиларидан қарз суммаси 
келиб тушди 
5010, 5020 
4890 
8 
Комунал хизматлар, алоқа хизматлари ва 
бошқа тўловларнинг келиб тушиши 
5010, 5020 
4890 
9 
Пул маблағлари кассадан топширилди ва 
банкдаги ҳисоб-китоб счётига ўтказилди 
5110-5530 
5010, 5020 
10 
Ҳисобланган меҳнат ҳақи ва бошқа тўловлар 
берилди (мукофот ва шу кабилар) 
6710 
5010, 5020 
11 Ҳисобдор суммалар берилди 
4220-4290 
5010, 5020 
12 
Табиий офатлар билан боғлиқ турли хил 
қопланмайдиган харажатлар тўланиши 
9720 
5010, 5020