Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

bejanly
, tagsyr.
— Niçesiniň özi 
bejanly
, niçesiniň enesi 
bejanly
, gaýym daýy-
ýegen çykdylar, munuň bilen (230 sah.).
Dürli halklar tarapyndan azerbaýjanlylara şunça köp at berlen bolsa-

---

29
da, bu halk özüni geçmişde 
türk
ýa-da 
türkmen
diýip atlandyrypdyr. 
Munuň özüne ýetik sebäbi bar. XI asyrdaky seljuklar hereketi döwründe we 
ondan öň Azerbaýjanda ýaşaýan dürli halklaryň arasyna türki kowumlar 
aralaşyp, olar bilen gatyşypdyr. Şonuň üçin häzirki Azerbaýjanda 
türkmen tire-taýpalarynyň ady bilen gabat gelýän müňlerçe ýer-ýurt 
atlary saklanyp galypdyr. Meselem, Apşeron (azerbaýjança Awşaran)
ýarym adasynda awşar diýen türkmen taýpasy ýaşandygy üçin, oňa şeýle 
at berlipdir. Bu respublikada Dewiçi (düýeji), Saatly (Saýatly), Halaç 
diýen raýon we posýoloklar hem bar. Azerbaýjanda uly çarwadar taýpa 
ýa-da iri sosial topara 
terakime
diýilýär. Ol arap sözi bolup, “türkmenler” 
diýen manyny aňladýar.
Azerbaýjanyň dürli raýonlarynda bolanymyzda, biz özlerini oguz 
ýa-da 
türkmen
diýip atlandyrýan ilata köp duş geldik. 
Azerbaýjanly diýen etnonim aslynda şu ýurduň ady bolup, bu söz 
biziň eramyzdan öň ýazylan grek we latyn çeşmelerinde 
Atropatena
görnüşinde duş gelýär. Ol “ot ýurdy” “oduň mekany” diýen manyda 
bolup, şu ýurduň nebite baýdygy bilen baglanyşykly dörän bolsa gerek. 
Soňra bu gadymy at pars dilinde 
Aturpatakan
, arap dilinde hem 
Adarbaýjan
(azerbaýjan) görnüşine geçipdir. Iň ahyrda-da bu ýurduň 
ady şu etrapda ýaşaýan halkyň umumy adyny aňlatmaga başlapdyr. 
Türkmenleriň ýakyn garyndaşy bolan we gepleşik dilleri boýunça 
türk, türkmen we gagauz halklary bilen birlikde türki dilleriň oguz 
toparyny düzýän azerbaýjan halkynyň etnik adynyň ýüze çykyşy, 
gysgaça şeýledir.