Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

 
2.6-rasm. Tovar – “xizmat”ning ikki yoqlama tabiati 
Tovar – “xizmat” ikkiyoqlama tabiatining mazmun-mohiyatini to‘g‘ri 
tushunish juda katta ilmiy, uslubiy va amaliy ahamiyatga egadir. 
Tovar – “xizmat”
nafliligining
xususiyati shundaki, u yaratilgan vaqtning o‘zidayoq iste’mol 
qilinadi, u boshqa moddiy buyumlashgan tovarlar kabi uzoq muddat harakatda 
yurmaydi, saqlanmaydi va jamg‘arilmaydi. Uning 
pul shaklidagi qiymati
esa o‘z 
Aniq 
Qiymat 
Abstrakt 
Tovar ishlab 
chiqaruvchi mеhnati 
Tovar - xizmat 
Xizmatlarning samarali 
nafliligi 
Har qanday tovar 
Naflilik 
Samarali naflilik 
qiymati 

---

64 
harakatini davom ettiraveradi va u xuddi moddiy buyumlashgan tovarlar qiymati 
kabi takror ishlab chiqariladi va jamg‘ariladi. Tovar – “xizmat”ning ushbu qiymati 
boshqa tovarlarga ayrboshlanadi, ya’ni xizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanadigan 
barcha korxona va tashkilotlar o‘z extiyojlari uchun zarur bo‘lgan asosiy va 
aylanma vositalar hamda ishchi kuchini o‘z tovar – “xizmat”larini sotishdan 
tushgan pul mablag‘lari hisobiga sotib olishadi. Bundan tashqari, yildan-yilga 
ularning pul va boshqa mablag‘lari oshib, ko‘payib boradi. Tovar – 
“xizmat”larning ikkiyoqlama tabiatini tushunishning muhimligi shundaki, 
xizmatlar yil davomida yaratilgan yalpi ichki mahsulot hajmining oshishida, ishlab 
chiqarish kuchlarining kengayishida va aholining turli xildagi xizmatlarga bo‘lgan 
ehtiyojini qondirishda juda katta ahamiyat kasb etadi. Bundan tashqari, u mamlakat 
statistika tizimi va iqtisodiyotni prognozlashtirishda juda muhim ahamiyatga 
egadir. 
Xizmatlar sohasining iqtisodiy taraqqiyotdagi salmoqli o‘rnini hisobga olib, 
O‘zbekistonda mustaqillik yillarida, ayniqsa, keyingi yillarda iqtisodiyotni 
diversifikatsiyalash va tarkibiy o‘zgartirishlarni chuqurlashtirish, mamlakatdagi 
ishchi kuchi bandligini ta’minlash, aholi daromadlarini va turmush sifatini 
oshirishning, ehtiyojlarni qondirishning muhim yo‘nalishlari va omillaridan biri 
sifatida xizmatlar sohasi va servisni jadal rivojlantirish bo‘yicha tizimli ishlar 
amalga oshirildi.
Xizmatlar 
sohasini 
rivojlantirish 
dasturining 
asosiy 
vazifalari 
va 
yo‘nalishlarini amalga oshirish jarayonida, 2010-2019 yillarda bozor xizmatlari 
hajmi bir necha marotabaga oshib, 190,4 trln.so‘mgacha ko‘paydi. Aholi jon 
boshiga ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi mazkur davrda 5668,6 ming so‘mni tashkil 
etdi (2.2-jadval).