Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

YALPI TAKLIF MIQDORI 
 
Ijtimoiy nafliligi jihatidan
Ijtimoiy qiymati jihatidan 
= 

---

451 
R 
AS 
R
1 
AD
2
AD
1 
0 Q
1
Q
2
Q 
 
15.7-rasm. Yotiq kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining 
o‘zgarishi
1
 
Rasmdan ko‘rinadiki, yotiq kesmada yalpi talabning o‘sishiga taklif egri 
chizig‘i bo‘yicha muvozanat nuqtasining o‘ng tomonga silijishi orqali javob 
beriladi. Ya’ni, AD
1
dan AD
2
ga qadar o‘sgan talab miqdori iqtisodiyotda to‘liq 
foydalanilmayotgan ishlab chiqarish quvvatlarining ishga tushirilishi orqali milliy 
ishlab chiqarish hajmini Q
1
dan Q
2
ga qadar o‘stirish orqali qondiriladi.
Tik kesmada ishchi kuchi va ishlab chiqarish quvvatlaridan to‘liq 
foydalaniladi, shu sababli yalpi talabning kengayishi faqat narx darajasiga ta’sir 
ko‘rsatadi, ya’ni uni oshiradi. Milliy ishlab chiqarishning real hajmi esa 
o‘zgarishsiz qoladi (15.8-rasm).
P
AS 
P
2 
P
1
AD
2 
AD
1 
0 Q
s
Q 
15.8-rasm. Tik kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining o‘zgarishi
2
 
Rasmdan ko‘rinib turibdiki, tik kesmada yalpi talab miqdorining AD
1
dan 
AD
2
ga oshishi faqat narx darajasini R
1
dan
R
2
ga qadar o‘sishiga olib kelmoqda, 
1
Manba: Muallif tomonidan tuzilgan. 
2
Manba: Muallif tomonidan tuzilgan. 

---

452 
milliy ishlab chiqarish hajmi esa potensial daraja – Q
s
hajmida qolmoqda. Chunki 
bu chegarada iqtisodiyot o‘zining barcha ishlab chiqarish imkoniyatlarini ishga 
solib bo‘lgan hisoblanadi. 
Oraliq kesmada yalpi talabning kengayishi bir vaqtning o‘zida milliy ishlab 
chiqarish real hajmining ko‘payishiga va narx darajasining oshishiga olib keladi 
(15.9-rasm).
P
AS 
P
2
P
1
AD
2
AD
1
0 Q
1
Q
2
Q