The economy of enterprise

биринчи ўринда 
ҳар бир корхона, тўғрироғи, ишлаб чиқаришда қатнашувчи бутун жамоанинг 

---

17 
бозор муносабатларига асосланган ҳозирги иқтисодиётнинг ривожланиш 
тенденциялари ва қонунларини, аввало, унинг асосий кўрсаткичлари - талаб ва 
таклиф тушунчаларини билиши ва тўғри тушуниши, 
иккинчидан
, миллий 
иқтисодиётнинг ривожланиши ва мамлакатни ривожланган давлатлар қаторига 
қўшилишида ўз ҳиссасини қўшиши, 
учинчидан
эса, ишлаб чиқаришнинг ҳар 
бир бўғинида юқори самара ва сифат кўрсаткичларига эришиш масаласи 
қўйилади. 
Иқтисодиётнинг ривожланишига керакли билим ва кўникмаларни, маблағ 
ва кучларни киритмасдан туриб корхона ҳам, жамият ҳам ривожланган 
иқтисодиётни ҳамда моддий неъматларнинг тўкинлиги ва турмуш тарзининг 
юқорилигини талаб қила олмайди. 
Ҳозирги кунда бозор иқтисодиёти ишлаб чиқариш кучларининг 
ривожланиши ва корхоналарнинг мустақил фаолият кўрсатишларига кенг 
имкониятлар очиб бериш билан бирга кадрларга, уларнинг билимлари, 
кўникмалари ва малакаларига катта талаблар қўймоқда. Бир томондан фан-
техника тараққиёти, иккинчи томондан эса бозор муносабатлари ва 
рақобатчиликнинг ривожланиб бориш шароитларида меҳнат бозорида 
фақатгина замонавий корхоналар иқтисодиётини яхши билувчи, унинг 
балансини тўғри тушунувчи, бизнес-режа ишлаб чиқаришга қодир, 
инвестицион ва бошқа хўжалик фаолияти билан боғлиқ бўлган қарорларни 
қабул қилишни тўғри амалга оширувчи мутахассислар муваффақиятга 
эришиши мумкин. 
Машҳур иборада айтилишича “дарахтларнинг ортида ўрмонни кўра олиш 
зарур.” Малакали мутахассис корхона иқтисодиётини яхши билишдан ташқари 
амалиётда тез-тез учраб турувчи нима ёки қайси вариант яхшироқ?; қандай йўл 
билан даромадни ошириш ва рентабелликни кўтариш мумкин?; корхонанинг 
ишчи кучига эҳтиёжи қанча ва уларга қандай ҳақ тўлаш керак?; ишлаб 
чиқарилувчи маҳсулот ёки товарга бўлган талабни қай тарзда ошириш 
мумкин?; корхона кредит олиши керакми, агар олса қандай шартлар билан 
олиш мумкин? каби саволларга ўз вақтида ва тўғри жавоб бера олиши лозим. 
Бошқача қилиб айтганда, гап назарий билимларнинг амалий тажриба ва 
кўникмалар билан уйғунлашуви, ёш мутахассиснинг турли хўжалик 
шароитларида тез, тўғри ва аниқ қарор қабул қилиши ҳақида бормоқда. Фақат 
шу қобилиятларга эга бўлган мутахассисгина тезда жамиятда ўз ўрнини топиб, 
хизмат пиллапоясида олға қадам ташлаши ва юқори лавозимлар сари 
ҳаракатини бошлаши мумкин.