Moyni qabul qilgich; 6 moy kelish kanali. 8-rasm. Reaktiv sentrifuganing ishlash sxemasi

Yonilg 4ning turlari
___________________________ 7
.1 -jadval
Fizik
Yonilg4 ilar
holati
Tabiiy
Sun’iy
Suyuq
Neft
Benzin, kerosin, dizel yonilg‘isi, mazut, spirt,
benzol, smola (toshko‘mirdan, torfdan,
slanetsdan olinadigan)
Gazsimon
Tabiiy va neft bilan
chiqadigan
Generator gazi, suv gazi, yorituvchi gaz, koks
gazi, domna gazlari, neftni qayta ishlashdagi
gazlar va boshqalar
Qattiq
Ko‘mir qazilmalari,
yonuvchi slanetslar,
torf, o ‘tin
Toshko‘mir koksi, g ‘ishtsimon holatga va
chang holatidagi yoqilg‘ilar, o‘tin va
boshqalar
Hozirgi zamon traktor va avtomobillarida, asosan, suyuq yonil­
g ila r ishlatiladi. Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, suyuq yonilgilam i 
olishning eng asosiy xomashyosi neft hisoblanadi. Neft uglerod 
bilan vodorodning har xil murakkab boigan birikmalaridan iborat. 
Uning tarkibida 83...87% uglerod; 11...14% vodorod; 0,1...1,2% 
kislorod; 0,02...1,7% azot; 0,01...5,5% oltingugurt boiadi. Uning 
zichligi 0,75... 1,3 g/sm3 dan iborat.
Suyuq yonilgilar neftni to‘g‘ridan to‘g‘ri haydash yoki 
kimyoviy usul, ya’ni kreking-uslub orqali olinadi.
To‘g‘ridan to‘g‘ri haydash orqali neftdan 9... 12%, ba’zida 20% 
gacha benzin olinishi mumkin. Benzinlaming iste’moli ortib borgan 
sari ko‘p miqdordagi benzin kerak b o iib qoldi. Shuning uchun 
kreking-jarayon uslubi ishlab chiqildi. Bu uslubda olinayotgan 
benzinning miqdori 50...60% ga yetkazildi.
Kreking-jarayon issiqlikning ishtirokida amalga oshsa - termik 
jarayon, katalizatoming ishtirokida amalga oshsa - katalitik jarayon
226

---

deyiladi. Bu jarayonlaming asosiy omillari harorat, bosim va 
jarayon vaqti hisoblanadi.