Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

yoki tushunish qiyin bo‘lgan material nazarda tutiladi.
Bunday material bilan ko'zda tutilgan maqsadga erishish
mumkin bo‘lmaydi. Demak, muharrir uchun tilshunoslik tajribasi
til salbiy materialini aniqlashda qo‘l keladi.
Uslubiy tajriba usuli ham mavjud bo‘lib, mazkur usulga ko‘ra
matndagi uslubiy talqinlar sun’ iy ravishda topiladi. Agar tilshunoslik
tajribasi til me’yorlarini izlashga, til materialini tashkillashtirish
qonuniyatlarini aniqlashga yo'naltirilgan bo‘lsa, uslubiy tajribani
o‘tkazish adabiy asar matnniga tizim sifatida qarashning boshlan-
g‘ich nuqtasi hisoblanadi.
0 ‘zgartirilishi lozim bo‘Igan unsuming ahamiyatini belgilash
va baholash tajribaning maqsadi hisoblanadi.
Uslubiy tajribada asosiy e’tibor til ijobiy materialiga qaratiladi.
Bunda so‘zning o‘mini o‘zgartirish, yoki uni olib tashlash, yoki
bir qator sinonimlari bilan almashtirish nazarda tutiladi. Chunki,
lingvistik tajribada grammatik sinonimlar, ya’ni grammatik ma’nosi
bir-biriga yaqin so‘zlar, iboralar va so‘z birikmalari o‘rganiladi
va qiyoslanadi. Natijada, oddiy nazar bilan ilg‘ab bo'lmaydigan
ma’nolar orasidagi nozik farq aniqlanadi.
Tilshunoslik tajribasi va uslubiy tajriba qo‘lyozmani baholash
uchun samarali usuldir. Ular mulohazalar talqinlarini tuzishda, til
salbiy materialini aniqlashda, matnni tahlil qilishda uning vazifasini
belgilashda va muharrir tuzatishlari usuli (metodikasi) ni asoslashda
88

---

ilmiy tadqiqotlarning natijalariga tayanish, asoslanish kerak bo‘ladi.
Matn, ma’lumki, o‘quvchilaming toifasi, qiziqish doirasi, maqsadi
va h.ga ko‘ra turlicha o‘qiladi. Shular orasida biz jumalist (noshir)