Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik

8-bob 
Ijtimoiy ishning deontologik asoslari........................................................................... 253 
9-bob 
Iste’molchi huquqlari va konsyumerizm.................................................................... 
275 
10-bob 
Ijtimoiy ishchining o‘zini tutish standartlari va kasbiy layoqatliligi............................ 299 
11-bob 
Ijtimoiy ish amaliyotida etik ikkilanish (dilemma)lar muhokamasida qaror qabul 
qilish.............................................................................................................................. 
325 
 
III BO‘LIM. IJTIMOIY ISHDAGI KASBIY-ETIK QADRIYATLARNING 
AMALIY AHAMIYATI
............................................................................................. 
348 
12-bob 
Turli mijoz va guruhlar bilan ijtimoiy ish olib borish amaliyoti etik masalalari……. 348 
13-bob 
Bolalarga qaratilgan ijtimoiy ishning etik tamoyillari................................................. 
369 
14-bob 
Oila bilan ishlashning axloqiy tamoyillari.................................................................... 402 
 
 
 

---

4 
KIRISH
 
Har bir kasb o‘zining rivojlanish tarixiga ega bo‘lib, jamiyatda ifodalangan 
muammoning yechimini topishi natijasida yuzaga keladi hamda insonning umumiy 
va xususiy tayyorgarliklari hamda aniq harakatlarni amalga oshirish uchun 
o‘zlashtirilgan bilim va orttirilgan tajribalari natijasida egallagan amaliy 
ko‘nikmalarining yig‘indisi hisoblanadi. Bu jarayonda bajariladigan har bir harakat 
o‘z mazmuniga ega bo‘lib, ijtimoiy muammoni bartaraf etishga yo‘naltirilgan 
bo‘ladi. Jumladan, tug‘ma nogironligi, orttirilgan nogironligi, kasbiy nogironligi, 
boquvchisini yo‘qotganligi sababli ijtimoiy xizmat olishga ehtiyojmandlarga 
yordam berish nafaqat tuzilishi balki maqsadi va xizmat ko‘rsatish tarzi bilan ham 
ajralib turadi. Ijtimoiy munosabatlar tizimida turli xil nizoli vaziyatlar, inqirozlar, 
hissiy muammolar, spirtli ichimliklarga ruju qo‘yish, giyohvandlik, majruhlik, 
ishsizlik, nogironlik, nochorlik, tobelik, darbadarlik va hokazolarda amaliy yordam 
berish uchun ijtimoiy xizmat ko‘rsatish mutaxassislari faoliyat yuritadi. Madaniy-
tarixiy yondashuv asosida ta’kidlash lozimki, har bir kasb jamiyatda ifodalangan 
muammoning yechimini amaliy jihatdan hal etish natijasida yuzaga kelgan. 
Ijtimoiy ish insonga jismoniy, ma’naviy va psixologik ko‘maklashishda bilim va 
tajriba orttirib, uni amaliyotda qo‘llash natijasida institutsonallashdi va bugungi 
kunda tarmoqlashuv jarayoni ham kechmoqda. Bu jarayonda bajariladigan har bir 
harakat o‘z mazmuniga ega bo‘lib, ijtimoiy muammoni bartaraf etishga 
yo‘naltirilgandir. Oxir-oqibatda ijtimoiy ish ijtimoiy xohish-irodaga aylanib 
fenomenlashmoqda va natijada ijtimoiy ishning etik-professional qadriyatlarini 
o‘rganishga nisbatan bo‘lgan talab kuchayib bormoqda. Ayniqsa, 2020-yilda 
dunyoda ro‘y bergan COVID-19 pandemiyasi
1
davrida insoniyatga to‘g‘ridan-
to‘g‘ri tahdid solish xavfi-ning kengayishi natijasida ijtimoiy ish va xizmat 
ko‘rsatishga nisbatan talabning yanada oshishiga sabab bo‘ldi. Shu boisdan ham 
inson hayoti va faoliyatiga, jamoa a’zolarining jismoniy, ma’naviy va psixologik 
salomatligiga ta’sirini tushuntirib berishga, shaxsiy va kasbiy vazifalarni bajarish 
uchun faol harakatlarni amalga oshirishga, inson kamolotini ta’minlashda “Inson – 
Tabiat – Noosfera” orasidagi munosabatlarni ziddiyatsiz kechishini ta’minlashga 
doir bilimlarni yetkazishga, turli shakl va ko‘rinishdagi xavf va tahdidlar inson, 
jamiyat va davlat darajasida namoyon bo‘lganda, maqbul harakatlarni amalga 
oshirish texnikasini o‘rgatishga nisbatan talablarning oshganligini nazarga olgan 
holda tayyorlanayotgan ijtimoiy ish mutaxassis kadrlariga chuqur bilim berish, 
ko‘nikma va malakalarini shakllantirish yanada dolzarblashdi.
O‘zbekiston Respublikasining “Keksalar, nogironlar va aholining boshqa 
ijtimoiy ehtiyojmand toifalari uchun ijtimoiy xizmatlar to‘g‘risida”gi qonunning 5-
moddasida: “Ijtimoiy xizmatlar shaxsning turmushi sifatini oshirishga, unga 
jamiyat hayotida ishtirok etishning boshqa fuqarolar bilan teng bo‘lgan 
imkoniyatlarini yaratishga va o‘zining asosiy hayotiy ehtiyojlarini mustaqil