Жаћон иќтисодиёти ва дипломатия университети

Davlatning roli 
 
- Biznes qonunlari - "changalzorlar (jungli) qonunlari" emas. 
- Davlat bozor qo‘rg‘onining ishonchli posboni. Ushbu biri-biriga qarama-qarshi iboralar 
o‘z o‘rnida haqiqatdir.
Davlatning roliga baho berishda eng avvalo quyidagilarni bir-biridan farqlay bilish kerak: 
Qonunchilik hujjatlarini chiqaruvchi, ma’muriy tartibni saqlovchi, ya’ni xo‘jalikka nisbatan 

---

tashqi kuch sifatida harakat qiluvchi davlatni hamda xo‘jalikning ayrim tarmoqlari yoxud ayrim 
korxonalar egasi sifatida harakat qiluvchi, ya’ni bevosita iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi 
davlatni. 
Davlatning iqtisoddagi roli borasida quyidagilarni farqlash lozim: 
1) Davlatning bevosita xo‘jalik faoliyatini; 
2) uning tartibga solish, muvofiqlashtirishdagi o‘rnini. Davlat organlari firmalarning 
tijorat faoliyatiga aralashmaydi, lekin davlat quyidagilarni nazorat qilib turadi: 
1) Iste’molchilar bilan ishlab chiqaruvchilarning manfaatlari himoya qilinishini; 
2) jamiyatga taalluqli maxsus masalalar (ekologaya, sog‘liqni saqlash, ta’lim, ilm-fan, 
ijtimoiy ta’minot va boshqalar) hal etilishini. 
Bu masalalarni faqat bozor orqali hal etib bo‘lmaydi, nega deganda, bozor manfaatlari 
foyda ko‘rishga, bevosita moddiy daromad olishga qaratilgan.
Mana shuning uchun ham hozirgi bozor iqtisodi haqida, bir tomondan, bozor bilan 
raqobat g‘oyat muhim ahamiyatga ega bo‘lgan iqtisod ekanligini ta’kidlab o‘tish, ikkinchi 
tomondan, davlat bozorning, raqobatning ishonchli posboni ekanligini uqtirib o‘tish lozim. 
Xuddi mana shu ma’noda iqtisod "aralash iqtisod" holida namoyon bo‘ladi.
6
 
 
 
 
5-jadval 
1990 yil o‘rtalarida (foiz hisobida) ijtimoiy ta’minot rejalarini amalga oshirishda davlat va 
xususiy sektorlarning ishtiroki