O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

 
23.2.Gidravlik porshenli nasoslarning ishlash tartibi 
 
Nasos 63 mm.li quvurga tushiriladi, о‘tiradigan egarga suyuqlik oqimini siqadi, 
bu suyuqlik yuqoridan kuch bilan haydaladi. Dvigatel va nasosning oralig‘ida 
joylashgan zolotnik qurilmasi yordamida harakatga keltiriladi.

---

178 
23.1-rasm. Gidravlik porshenli nasos qurilmasining sxemasi: 
1-suyuqlikni tindiruvchi idish; 2-kuch beruvchi nasos; 3-kо‘targich; 4 va 5 nasos 
kompressor quvurlar; 6-gidravlik dvigatel va nasos; 7-konus. 
Gidravlik porshenli nasos qurilmasi (8-rasm) botma jihozlar va kuch beruvchi 
nasosdan (2) suyuqlikni tindiruvchi idishdan (1) va tozalash kо‘targichidan (3) tashkil 
topgan. 
Porshen dvigatel bilan birgalikda, porshen nasos ilgarilanma qaytma harakatini 
tugallaydi va suyuqlikni quduqdan haydab chiqaradi, halqa oralig‘i orqali yer ustiga 
ishchi suyuqlik bilan birgalikda kо‘tariladi.
Botma agregatni almashtirish NKQ-ni kо‘tarmasdan amalga oshiriladi. Agregat
quduqdan ishchi suyuqlikni ta’siri asosida kо‘tariladi. Bunda suyuqlik halqa fazosiga
agregat tagiga haydaladi va uni ushlagich bosim ta’sirida saqlab oladi. Gidravlik 
porshenli nasos yordamida juda chuqur quduqlardan (4000 metrgacha) suyuqlikni 20 
m³/kun davomida kо‘tarish mumkin. Gidravlik porshenli qurilmaning FIK=0.6 ga 
yetadi.
Gidravlik porshenli qurilmaning kamchiligi har bir quduqning atrofida ishchi 
suyuqlik uchun hovuz va maxsus kuch nasoslarini о‘rnatish talab qilinadi. 
Botma jihozlar nasos qurilmasidan tashkil topgan bо‘ladi, gidravlik dvigatel (6) 
va nasosdan iborat, porshen
 shtok bilan qattiq biriktirilgan.
Quduqlarni gidravlik porshenli nasoslar bilan ishlatishda, unga ikki qatorli 
konsentrik holda joylashgan (4) va (5) NKQ lar tushiriladi. Diametri 62 mm va 102 
mm, uning uchlarida egar joylashgan bо‘ladi, konusda (7) zich mahkam joylashtiriladi.
Quduqlarning usti jihozlarining tarkibi elektr markazdan qochma nasoslar bilan 
ishlatilganda, otma tizimga о‘rnatilgan uchlik (troynik) va zulfinlardan tuziladi. Nasos-
kompressor quvurlar maxsus planshayba yordamida mustahkamlash tizmasining 
flanetsiga osib qо‘yiladi.
Botma nasosli quduqlarni optimal ishlash rejimini о‘rnatish va saqlab turish
maqsadida ularga keladigan oqim tadqiqotlanadi. Markazdan qochma nasos quduqqa 
tushirilgandan keyin va NKQning zulfini yopiq holatda bо‘lganda otmaga zarba yetib 
borguncha tо‘ldirish napori quyidagi formula orqali aniqlanadi.