O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

38.1-rasm.
Neftni kompleks tayyorlash qurilmasi (NKTQ)
: 

---

322 
1 – nasos; 2 – issiqlik almashgich; 3 – tindirgich; 4 – elektrodegidrator; 5 – 
issiqlik almashgich; 6 – barqarorlashtirish kolonnasi; 7 – kondensator-sovutgich; 8 –
sug‘orish sig‘imi; 9 – nasos; 10 – pech; 11 – nasos. Chiziqlar: I – xom neft; II – 
qizdirilgan neft; III – suvsizlantirilgan neft; IV – tuzsizlantirilgan neft; V – barqaror 
neft; VI – kolonnaning yuqori mahsuloti; VII – keng fraksiya; VIII – drenaj suvi; IX – 
chuchuk suvni uzatish. 
Ba’zi holatlarda tuzsizlantirish darajasini yaxshilash uchun bir tindirgich yoki 
elektr degidrotarning о‘rniga ikkita ketma-ket qо‘shilgan apparatlardan foydalaniladi. 
Bu apparatlarda neftni eng sо‘nggi tuzsizlantirish sodir bо‘ladi. Tuzsizlantirilgan neft 
elektrdegidratordan (tindirgichdan) keyin IV chiziq bо‘ylab issiqlik almashgich (5) 
orqali bug‘lantirilgan qismi barqarorlashtirish (6) kolonnasida tо‘planadi. Issiqlik 
almashgichda (5) neft V chiziq orqali kolonnaning pastki (6) qismidan kirib keladigan 
barqaror neftning issiqligi hisobiga 140–160 
°S 
gacha qizdiriladi. Neftni 
suvsizlantirish va tuzsizlantirish past haroratda ( 50-60
°S
ga yaqin) va juda qisqa 
holatlarda ( 80 
°S 
gacha) yuqori haroratda olib boriladi. Barqarorlashtirish 
qurilmasining 
pastki 
qismlarida 
ajralishni 
yaxshilaydigan 
likopcha-qurilmasi 
о‘rnatilgan. Bug‘lantirish kolonnasining pastki qismidagi yuqori harorat kolonnaning 
pastki qismidan XI chiziq bо‘ylab pech (10) orqali kolonnaga kirib keladigan barqaror 
neftning bir qismini sirkulyatsiyasi hisobidagi haroratni ushlab turadi (240 
°S
gacha). Buning evaziga yengil uglevodorodlarni ajralishi jadallashadi va о‘zi 
orqali og‘ir komponentlarni ham olib chiqib ketadi. Bug‘lantirilgan mahsulotlar 
barqarorlashtirish kolonnasining yuqori qismida tо‘planadi va u yerdan VI bо‘ylab 
kondensator-sovutgichga (7) beriladi. Kondensator-sovutgichda bug‘lar 30
°S 
gacha 
sovitiladi, bunda uning katta qismi kondensatsiyalanadi va sug‘orish sig‘imida (8) 
tо‘planadi. Kondensatsiyalanmagan yengil uglevodorodlar sug‘orish sig‘imning 
yuqorisidan X chiziq bо‘ylab yoqilg‘i gazi sifatida yoqish pechlariga (10) beriladi. 
Yengil uglevodorodlarning kondensatsiyalangan qismi (keng fraksiyasi) VII chiziq 
bо‘ylab sig‘imning pastki (8) qismidan nasos (9) yordamida saqlash uchun rezervuar 
omboriga beriladi, boshqa qismi esa sug‘orish uchun barqarorlashtirish kolonnasining 
yuqori qismiga yо‘naltiriladi.