Ma’ruza №12. Mavzu: Mashinalarni tejamkorligiga puhtalik ko’rsatkichlarining ta’siri

12.2.Puxtalik ko’rsatkichlarini o’shirish usullari. 
Mashinalarining puhtaligini quyidagi konstruktiv va texnologik usullar 
bilan oshiriladi
: 
1.
asosiy 
detallraning 
boshlang’ich 
zazorlari, 
nagruzkalari, 
ishqalanuvchi birikmalar tezliklari optimal qilib olinadi; 
2.
ishqalanuvchi juftlikdagi materiallarning ilashish xususiyati past 
bo’lishi kerak; 

---

3.
ishqalanuvchi juftlikning optimal ish rejimi moylanishning 
yaxshilanishi hisobiga ta’minlanadi; 
4.
ish xususiyatlari yaxshilangan moylar qo’llaniladi, bunda ularning 
plyonka hosil qilish xususiyatiga katta ahamiyat beriladi; 
5.
yuqori sifatli materiallar qo’llaniladi; 
6.
kompressordagi siklik nagruzka ostida ishlovchi elementlar soni 
kamaytriladi; 
7.
mashinaning vibroaktivligi kamaytiriladi; 
8.
kompressorning 
harakatlanish 
mexanizmi 
detallari 
tezroq 
siyqalanishi uchun obkatka rejimi mukammallashtiriladi; 
9.
ta’mirga yaroqliligi oshiriladi; 
10.
mashinani ochmay texnik diagnostika qilish usullari ishlab chiqiladi 
va qo’llaniladi; 
11.
kompressor va issiqlik almashinish apparatlarining ichki ishchi 
yuzalarining tozalik va quruqlik darajasini oshiriladi; 
12.
ishqalanuvchi juftlikdagi detallar geometrik formalarining aniqligi 
ta’minlanadi; 
13.
ishqalanuvchi juftlikdagi detallar yuzalarini mustahkamlovchi 
ishlov berishning zamonaviy usullari qo’llaniladi; 
14.
issiqlik almashinish apparatlarining korrozoyaga chidamliligi 
oshiriladi. 
12.3.Ekspluatatsiyada zarur puxtalikni ta’minlash usullari 
 
Ekspluatatsiyada zarur puxtalikni quyidagi usullar bilan ta’minlanadi: 
1.
texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlashning ratsional ekspluatatsion 
harajatlarni kamaytiruvchi sistemalari qo’llaniladi;
2.
texnik xizmat ko’rsatish va ta’mir ishlarini rejali- ogohlantiruvchi ta’mir 
grafigi boyicha olib boriladi; 

---

3.
sovitish qurilmalari, sovitish agentlari va moylraning texnik xujjatlarda 
ko’rsatilmagan rejimda ishlatilishiga yo’l qoyilmaydi; 
4.
kichik kompressor va agregatlarning tiklanishini markazlashgan ta’mir 
korxonalarida olib borilishini yo’lga qoyiladi; 
5.
Ekspluatatsiya joyida tiklanishi qiyin bo’lgan detallar, o’rta va yirik 
porshenli 
kompressorlarning 
tirsakli 
vallari 
va 
shatunlarini 
markazlashtirilgan ta’mirini kengaytiriladi; 
6.
ishqalanish yuzalari yeyilgan asosiy detallarning zamonaviy tiklanish 
usullari qo’llaniladi; 
7.
almashtiriluvchi detallarni zavodda tayyorlanganlari bilan almashtiriladi; 
8.
barcha tozalash ishlarini o’z vaqtida olib boriladi; 
9.
ishlatilgan moylarni regeneratsiya qilish qurilmalaridan foydalaniladi; 
10.
sovitish qurilmalarini o’z vaqtida yangilanib turiladi; 
ta’mirlovchi va xizmat ko’rsatuvchi personalning malakasi doimo oshirib boriladi, 
ish rejimlari avtomatlashtiriladi.
 
 
Nazorat savollari 
1. Ekspluatatsiyada zarur puxtalikni ta’minlash usullarini sanab bering. 
2. Ta’mir ishlarini rejali - ogohlantiruvchi ta’mir grafigi bo’yicha olib boriladigan 
ishlarni tushuntirib bering. 
3. Ekspluatatsiya joyida tiklanishi qiyin bo’lgan detallarni ta’mirini olib borish 
ketma – ketligi.