Guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Pusk\Zavershenie 
rabotы\Vыklyuchit kompyuter 
ketmaketligidan o’chirilmaganida) 
foydalaniladi. Buning uchun 
Pusk/Programmы/Standartnыe/ Slujebnыe 
programmы 
qism menyusida 
Proverka diska (Scan Disk) 
bo’limi nomi 
«sichkoncha» bilan 2 marta bosilsa, ekranda bu dasturning muloqot oynasi 
xosil bo’ladi. Bu oynada tekshirilishi kerak bo’lgan nomlarini tanlash 
mexanizmi aks ettirilgan. Tekshirish ikki – Standart (
Standartnaya
) yoki to’liq 
(
Polnaya
) rejimda bajarilishi mumkin. Bu rejimlardan kerakligi va 
xatoliklarni avtomatik to’grilash (
Ispravlyat oshibki avtomaticheski
) xolati 
tanlanib, 
Zapusk 
tugmasi bosiladi.
Diskni Defragmentatciya qilish (Defrag). 
Ma`lum vakt o’tgandan 
so’ng ko’pchilik fayllar fragmentlarga ajratiladi va ular diskning xar xil 
bo’laklarida joylashib qoladi, bu esa faylni o’qish va saqlash ishlarini 
sekinlashtiradi. Fayllarni bir joyga to’plash va ularni siqish 
jarayoni 
defragmentatciya deb yuritiladi va bu jarayon fayllarni yozish va o’qishni 
tezlashtirish imkonini beradi. Fayllarni defragmentatciya qilish – 
Defragmentatciya diska 
/Defrag 
dasturi yordamida amalga oshiriladi. Bu dastur ishlaganda, ekranda 
defragmentatciya oynasi ochiladi va defragmentatciya jaraeni qanday 
kechayotgani protcentlarda ko‘rsatilib turiladi.

---

16-Amaliy mashg‘ulot. Arxivlash dasturlari. 
Arxivlashtirish dasturlari. Fayllarni arxivlash 
Kompyuterlar bilan ishlash paytida informatsiya (fayl, dastur) yukotilishi 
mumkin. Chunki tasodifiy yuk kilish, virusdan zararlanishi (yuktirish), 
disklarni yaroksizlanishida uchraydi. Axborotni himoyalash uchun uning zahira 
nusxalari arxiv holda bulishi lozim. Arxivlash saklanayotgan axborotni 
ixchamlashga imkon yaratadi. Boshqa tomondan, axborotning kompyuterlar 
orasida disket orkali kuchirilishi doimo kulay, ayniksa, ixcham yoki zichlangan 
holda.
Arxivlar (fayllar tahlami) yaratilishi uchun maxsus dasturlar –
arxivatorlar kullaniladi. Arxivatorlar axborotni maxsus ixchamlashtirish 
usullarini kullash yordamida fayllarni kichik ulchamli nusxalarini yaratadi va 
bir necha fayllar nusxalarini yagona arxiv faylga jamlashi mumkin.
Arxivator dasturlar. Arxiv fayl yaratishda kuyidagi dasturlar kullaniladi, 
ularni ikki sinfga bulish mumkin:
1.
Ixchamlovchi, tahlovchi dasturlar, arxivatorlar;
2.
Zahira nusxa olish dasturlari.
Tahlovchi dasturlar axborotni ixchamlashning maxsus usullarini kullash 
yordamidafayllarning kichik ulchamli nusxalarini yaratadi va bir necha fayllar 
nusxalarini yagona arxiv faylga jamlashi mumkin. Zahira nusxa olish 
programmalari kattik diskdagi axborotni stimer kassetalari yoki disketaga 
nusxasini olish uchun muljallangan.
Arxiv fayl. Arxiv fayl ixcham holda joylashtirilgan bir yoki bir necha 
fayllar yiGindisidan iborat bulib, yaxlit fayldan ularning zarurat tuGilishida 
dastlabki kurinishda chikarib olish mumkin. Arxiv fayl uzida mundarijani aks 
ettiradi va unda kuyidagi axborot mavjud:

---

Fayl nomi, katalog haqida ma’lumot, faylni aniklash sanasi va vakti, 
diskdagi fayl ulchami, arxivdagi ulchami, arxiv butunligini tekshirish uchun 
har bir faylni tsiklik nazorati, Arj, Pkzip, JHA, Pkpak, Jce.
Мавзу буйича “Nima uchun” sxemasi” асосида олган билимлар 
мустахкамланади.