Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
6.9.4. Xend- SHyuller-Krischen Xastaligi (Sindromi) 
Bu sindrom (simptomlar yig`indisi) ko`rsatilgan mualliflar tomonidan 1893 
yilda kuzatilgan. 

---

123 
Xastalik oqibatida parodont to`qimasidagi o`zgarishlar oldin yuqori jag` 
sohasida aniqlanadi. Milklarda seroz yallig`lanish paydo bo`lib, keyinchalik milk 
so`rg`ichlarining gipertrofiyaga uchrab o`sishi natijasida yolg`on cho`ntaklar hosil 
bo`ladi va ular tezda parodontal cho`ntaklarga aylanadi. Milklar yallig`lanishi 
oqibatida, ular sathida zarg`aldok tusli karash bilan qoplangan yaralar paydo 
bo`ladi. Bu xil karash rangi yallig`lanish jarayonida hosil bo`ladigan ksantom 
hujayralari parchalanishining natijasidir. Og`izda qo`lansa hid paydo bo`ladi. 
Tishlar liqillab tushib keta boshlaydi. 
Rentgen tasvirida tish ildizlari atrofidagi alveolyar suyakda dumaloq yoki 
ovalsimon shakldagi suyak to`qimasining siyraklashuvi kuzatiladi. Siyraklashgan 
to`qima chegarasi tekis yoki jimjimali bo`lishi mumkin. Siyraklashib, so`rilgan 
suyak to`qimasi atrofida sog`lom to`qima ko`rinadi. Xastalik rivojlanishida 
organizmda yog`lar almashinuvining buzilishi yuz beradi. Natijada limfoid va 
retikulyar to`qima hujayralarida ko`plab lipid moddasi yig`iladi. Bu holat suyak 
to`qimalarida ham qayd etiladi. 
Bemor bolalar kasalxonaga yotqizilib obdon tekshirilganda, ularda qandsiz 
diabet, ekzoftalm belgilari, ko`pgina suyak to`qimalarida o`zgarishlar paydo 
bo`lganligini aniqlash mumkin. Qandsiz diabet xastaligining vujudga kelishi, 
ksantom hujayralarining kalla suyagidagi turk egari sohasida paydo bo`lishi va 
natijada gipofiz bezi faoliyatining buzilishi bilan izoxlanadi. Ekzoftalm belgisida 
ksantom hujayralari ko`z kosasida ko`plab paydo bo`ladi. 
Kalla suyagining yassi sohalarida 1-5 mm o`lchamlardagi, dumaloq, notekis 
chegarali, aniq ajralib turuvchi suyak tuzilishini yo`qotgan zonalar kuzatiladi. Shu 
bilan birga taloq va jigarning kattalashuvi, ko`pgina limfa tugunlarining 
yiriklashuvi, qonda xolesterin moddasining oshib ketishi, siydikda esa neytral yog` 
tomchilarining paydo bo`lishi hollari aniqlanadi.