Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

5.5. Bolalarda sut tishlar rangining o`zgarish xolatlari. 
Ba’zan bolalarda chaqaloqlik davrda gemolitik sarg`ayishni boshidan 
kechirishgan bo`lishsa, yorib chiqqan sut tishlari emali sariq, sariq-kulrang, to`q 
jigarrang, sarg`imtir-yashil, jigarrang-yashil, jigarrang-qora, kulrang, yashil, 
xavorang, qizg`ish rangga kirishi mumkin. Erta chaqaloqlik davrda sodir bo`lgan 
eritrotsitlar gemolizi natijasida hosil bo`lgan, noto`g`ri bilirubin tish to`qimalarida 
yig`ilib qolishi natijasida tish qattiq to`qimalari yuqorida keltirilgan ranglarga 
kirishi mumkin. Bu narsa tishlar to`qimasi gistogeneziga ta’sir qilib sistemali 
gipoplaziyaga xam olib keladi. 
Eritrotsitlar gemoliziga ona va bola qonidagi rezus faktorning bir-biriga to`g`ri 
kelmasligi sabab bo`ladi. Boshqa sabablar oqibatida yuz beradigan gipoplaziyadan 
eritrotsitlar gemolizi sodir qilgan gipoplaziyaning farqi bunda sut tishlari toj qismi 
emalining rangi albatta o`zgaradi. Agarda ona organizmida antitelalar titri pastroq 
bo`lsa yoki yangi tug`ilib sarg`aygan chaqaloq maydalab qon quyish usulida 

---

91 
davolangan bo`lsa, sut tishlarining rangi o`zgaradiyu, lekin bunday xollarda 
gipoplaziya kuzatilmaydi.
Eritrotsitlar gemolizi oqibatida sodir bo`lgan sut tishlaridagi o`zgarishlarni 
tetratsiklinli tishlar, irsiy tugallanmagan odontogenez (Kapdepon displaziyasi) 
bilan gipoplaziyaning boshqa turlari bilan qiyosiy tashxis qilinadi. Qiyosiy 
tashxisda tishlar rangini o`zgarganligining sabablari anamnez ma’lumotlari, ko`rik 
va ultrabinafsha nur yordamidagi tekshirishlar ma’lumotlari asosiy axamiyatga 
egadir. 
 
5.6. Marmar kasalligi. 
Marmar kasalligi kam uchraydigan suyak skeleti sistemasining xastaligi 
bo`lib, tibbiyotda osteopetroza, Alberts-Shenberg (1916) kasalligi nomi bilan xam 
ma’lum. Ikki jins vakillarida xam bir xilda uchraydi. 
Xastalikning ikki xil turi ajratilgan: 1) Erta bolalik yoshida barcha klinik 
belgilari yuzaga chiqib faol kechadigan; 2) Klinik belgilarsiz kechadigan, faqat 
suyaklar rentgen tasviridagina aniqlanadigan shakli. 
Mazkur 
kasallik 
suyaklar 
sistemasining 
g`ovak 
qismini 
sklerozi-
chandiqlanishi bilan kechadi. Kasallik boshlanish davrida naysimon suyaklarning 
metafiz qismini, yalpoq suyaklarning periferik qismini shikastlaydi. 
Kalla suyagi tekshirilganda unda suyak zichlanishining tekismasligi 
aniqlanadi. Asosiy va peshona suyagi bo`shliqlari chandiqlangani kuzatiladi. 
Jag` suyaklarining zararlanishi tishlar taraqqiyoti va yorib chiqishining 
buzilishiga sabab bo`ladi. Kasallik tishlar rivojlanishini susaytiradi, chiqish 
muddatlarini kechiktiradi va tish qattiq to`qimalarining o`zgarishiga olib keladi. 
Tishlar ildizlari rivojlanishini tugata olmaydi, tish bo`shliqlari va ildiz kanallari 
bitib ketganligi kuzatiladi. Tish qattiq to`qimalarining kariyes jarayoniga moyilligi 
oshadi, odontogen yallig`lanish jarayoni (pulpit, periodontit) kuchayadi. 
Odontogen yallig`lanish jarayonlari tez-tez jag` suyagi yallig`lanishiga 
(osteomiyelit) o`tib turishi kuzatiladi.