‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi


-rasm. Yapon soforasi (Софора японская) - Sophora japonica L



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/144
Sana16.12.2022
Hajmi7,98 Mb.
#888201
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   144
Bog'liq
O\'rmon dorivor o\'cnvlirlari. Berdiqulov E.T

29-rasm.
Yapon soforasi (Софора японская) -
Sophora japonica L.
Oddiy o ‘rik (Абрикос обыкновенный) -
Armeniaca vulgaris Lam.
0 ‘rik-Ra’noguldoshlar -
Rosaceae
oilasiga mansub bo‘lib, 
bo‘yi 5-8 m, b a’zan 17 m gacha yetadigan mevali daraxt. Tanasi 
va shoxlari qo‘ng ‘ir rangli po‘stloq bilan qoplangan. Barglari 
tuxumsimon, cho‘ziq tuxumsimon, o ‘tkir uchli, arrasimon qirrali 
bo‘lib, uzun bandi yordamida poyasi bilan shoxlarida ketma-ket 
o ‘rnashgan. Gullari oq yoki pushti rangli, besh b o ‘lakli. Mevasi -
sariq, zarg‘aldoq, qizg‘ish rangli, turli shakl va katta-kichiklikdagi 
sershira, mazasi va hidi yoqimli danakli h o i meva.


O 'rik mart- aprcl oylarida barg chiqiirinay gullaydi, mevasi 
lyun-avgustda pishadi. Uning mcvasini kattaligi tovuc] tnxumidek 
kcladigan xalq seleksiyasi navlari ham bor.
30-rasm.
0 ‘rik (Абрикос обыкновенный) — 
Armeniaca vulgaris Lam.
Markaziy Osiyoning to g ‘li hududlarida 500-2000 m gacha 
bo ‘lgan balandliklarida yovvoyi holda o ‘sadi. Markaziy Osiyo
Kavkaz, A fg‘oniston, Eron, Turkiya va 0 ‘rta yer dengizi atro- 
flaridagi mamlakatlarida madaniy o ‘simlik sifatida keng miqyosda 
o ‘stiriladi, katta-katta o ‘rikzorlar tashkil qilingan.
0 ‘rikning m ag‘zidan olinadigan moyi va daraxtidan olinadigan 
yelimi tibbiyotda ishlatiladi. Mevasining seret qismida 27% gacha 
qand, 2,5% organik kislotalar (olma, limon kislota), karotin, S va 
RR vitamini, flavonoidlar, pektin, mineral, oshlovchi moddalar,


m ag‘zida 30-50% yog‘, emulsin fermenti bor. 0 ‘rikriing achchiq 
danakli navlarida 8,43% gacha amigdalin glikozidi b o ia d i. 0 ‘rik 
moyi b a ’zi dori moddalar - kamfora, gormonlar va boshqalar tay- 
yorlashda, daraxtining yelimi yog'li emulsiyalar tayyorlashda emul- 
gator sifatida arab yelimi o'rnida, achchiq danakli o ‘rik m ag‘zi esa 
achchiq bodom suvi tayyorlashda ishlatiladi. 0 ‘rik yelimi arab ye­
limi singari arabindan iborat b o ‘lib, suvda yaxshi eriydi.
Xalq tabobatida o ‘rikning quritilgan mevasi (turshagi) ishla­
tiladi, u kaliyga boy boMib yurak-qon tom ir kasalliklarida tavsiya 
etiladi. Turshakni ivitib qo‘yib ichilsa, ichni yumshatadi, oshqozon- 
ichak tizimini laoliyatini yaxshilaydi, siydik ajralishini ko‘paytiradi 
(buyrak-tosh kasalliklarida). Uni yana qon bosimi k o ‘tarilgan hol- 
larda va sariq kasalligida ichilsa ham, nafi tegadi.
O lrik mevasi tarkibida kaliy elementi k o ‘p b o ‘lgani uchun uni 
yurak yetishmovchiligi kasalliklarida iste’mol qilib turish foydali. 
Lekin mevasi tarkibida qand borligini hisobga olib, uni diabet kasa- 
liga chalinganlarga berib boim aydi. 0 ‘rik mevasi oziq-ovqat sanoa- 
tida murabbo, sharbat, turshak, bargak, kompot, konservalar tayyor­
lashda keng miqyosda ishlatiladi.

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   144




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish