‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Kendir o ‘simligini ctishtirish agrotexnikasi. 
Kendir birinchi 
marta 1953 yilda 0 ‘zbekistonning “Botanika” bog‘ining olimlari 
tomonidan iqlimlashtirilgan o ‘simlik hisoblanadi. Bizning sharoiti- 
mizda o ‘simlik ildizidan va urug‘idan k o ‘paytiriladi. Nashasimon 
kendir o ‘simligi unumdor, o ‘rtacha mexanik tarkibli, yorug‘ va nami 
yetarli yerlarda yuqori hosil beradi. 0 ‘simlikning ildizi tuproqning
2 metrli chuqur qatlamigacha yetib boradi. Nashasimon kendir ekil­
adigan yerlami ishlashda tuproqning yuqori qatlamini sifatli qilib 
haydash lozim. Yer yumshatilganda, haydalma qatlam tuprog‘ining 
fizik xossalari hamda suv, havo, issiqlik va oziq rejimi yaxshilanadi

---

va nam tuproq to ‘planadi. Nashasimon kendiming vegetatsion davri 
uning yoshiga qarab davom etadi. T o‘rt yillik o ‘simlikning rivojla- 
nish sikli 175-180 kunni tashkil qiladi. 0 ‘simlik yaxshi parvarish 
qilinsa, bir dalada 6-8 yil o ‘sishi va hosil bcrishi mumkin. 0 ‘simlik 
ekiladigan maydonlaming tuprog‘i kuzda tayyorlanadi.
Uning ildizlari yaxshi rivojlanishi uchun yer haydash oldidan 
gektariga 20-25 tonnadan organik o ‘g ‘it va 50 kg dan superfosfat 
o ‘g ‘iti berib, 28-30 sm chuqurlikda haydab qo'yiladi. Erta bahorda 
nashasimon kendir ekiladigan maydonlar borona, mola kabi me- 
xanizmlar yordamida tekislanadi va begona o ‘tlar ildizlaridan toza­
lanadi.
0 ‘simlik urug‘ini mart oylarining birinchi o ‘n kunligida ekish 
uskunalari yordamida qator oralarini 60-70 sm dan qilib 3-4 sm 
chuqurlikda ekiladi va gektariga 6-8 kg dan urug‘ sarflanadi. U rug‘ 
ekilgan maydonlar nihollar unib chiqqungacha doimo nam holatda 
saqlanishi tavsiya qilinadi. Buning uchun ufug‘ ekilgandan keyin 
egatlar darhol tuproq yuvilib ketmaydigan qilib sug‘oriladi.
U rug'lar +10°S dan yuqori haroratda 10-12 kundan keyin unib 
chiqadi va uning chin barglari 7-9 kunda paydo bo‘la boshlaydi. 
0 ‘simlikni parvarish qilish ko'chatlar hosil b o ‘lgandan keyin 
boshlanadi. Paykallar o ‘toq va yagana qilinadi. Qator oralari 
kultivatsiya yordamida juda ehtiyotlik bilan yumshatiladi. 0 ‘ simlikni 
birinchi oziqlantirish nihollar unib chiqqandan keyin gektar hisobiga 
40 kg dan azot va 30 kg dan kaliy o 'g 'iti berishni tavsiya qilinadi.
Nashasimon kendiroziqaelem entlargajudatalabchan bo'lganligi- 
ni hisobga olib, ikkinchi oziqlantirishda gektariga 40 kg azot, 20 kg 
dan fosfor, kaliy o ‘g‘iti berish bilan tugatiladi. Oziqlantirish har bir 
sug‘orishdan oldin amalga oshirilishi kerak. O 'sim likni oralariga 
ishlov berish, sug'orish va o ‘g'itlash natijasida vegetatsiya oxirida 
ko'chatlam ing bo‘yi 40-50 sm ga yetadi. Uning ildizini tez o'sishi 
natijasida uzunligi 50-55 sm gacha yetib boradi. Vegetatsiya davo­
mida birinchi yili 8-10 marta sug'oriladi. Nashasimon kendir ik­
kinchi yili erta bahordan o ‘sa boshlaydi. K o'chat oralari begona 
o'tlardan tozalanadi, kultivatsiya yordamida gektar hisobiga 40 kg 
dan azot va 30 kg dan fosfor o 'g 'iti berib sug'orishga tayyorlanadi.

---

Vegetatsiya oxirida uning bo‘yi I metrga yelaili va ildizi esa 100- 
150 sm ehuqurlikkacha yetib, vazni og'irlashib bonidi. Vegetatsiya 
davomida 6-7 marta sug'oriladi.
Nashasimon kendimi vegetativ y o 'l bilan ko'paytirish maqsadga 
muvofiq bo'ladi. Uni qalamchalardan ko'paytirish uchun bahorda 
tuproq harorati 14-16 daraja issiq bo'lganda 3-4 yillik plantatsiyada- 
gi o'sim liklam i ildizini 30-35 sm kovlab, ulardan 10-15 sm li qalam­
chalar tayyorlanadi va 60 30, 70x70 sxemada ekiladi.
O 'rtacha bir gektar maydonga 4-5 sentner ildiz sarflanadi yoki
21-28 mingta qalamchalami tuproqning mexanik tarkibiga qarab
7-10 sm chuqurlikda ekiladi. Ekishdan oldin gektar hisobiga 40 
kg dan fosfor o 'g 'iti berish bilan yerlar yumshatiladi va begona 
o'tlardan tozalanib sug'orish jo'yaklari olinadi. Ikki, uch oy o'tgach 
ekilgan qalamchalardan 8-10 juft barg paydo bo'ladi. Birinchi yili 
gullashi mumkin, lekin urug' hosil qilmaydi.