E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

VODOROD PEROKSIDNING XOSSALARI
1.V odorod peroksidli probirkaga ozgina m arganes (IV ) - 
o k sid soling. Q an d ay gaz ajralib ch iq ad i? A jralib c h iq a ­
y o tg an gazni u c h i yallig‘lan g an c h o ‘p b ilan sinab k o ‘ring. 
M arg an es (IV ) o k sid in in g ro lin i tu sh u n tirin g . R eaksiya 
te n g la m a sin i yozing.
2. V od oro d p ero ksid eritm asiga b ir n ech a to m ch i kaliy 
yo d id e ritm a sid a n to m izin g . N im a k u zatilad i? E ritm a n i 
suv bilan suyultirib, u nga b ir ikki to m ch i kraxm al kleysteri 
eritm asidan tom izing. S odir b o 'lg an hodisani tushuntiring. 
R eaksiya te n g la m a sin i m o lek u ly ar va e le k tro n -io n k o ‘ri- 
nish lard a yozing.
K I S L O R O D
KISLORODNING O LINISH I
K islo ro d n i lab o ra to riy a d a B ertole tuzi (K C 1 0 3) ni va 
k aliy p e rm a n g a n a t tu z i ( K M n 0 4)ni p a rc h a la s h b ila n , 
suvni e lek tro liz qilish va b o sh q a usu llar b ila n o linadi.
1. 
Bertole tuzini (kaliy xloratni) parchalab kislorod olish.
T a jrib a u c h u n yaxshi m ay d a lan g a n kaliy x lo ra t va kukun 
h o lid a g i m arg an es (IV ) oksidi o lin ad i.
B ertole tuzi b ila n ishlashda ju d a eh tiy o t b o ‘lish kerak, 
ch u n k i unga ju d a oz m iqdordagi yonuvchi m odda (k o ‘m ir,
41

---

q o g ‘oz va h .k .) a ra la s h g a n b o ‘lsa , is h q a la n is h yoki 
q izd irish v aq tid a k u ch li p o rtla sh g a olib kelishi m um kin . 
B a’zi h o lla rd a m arg a n es (IV ) oksidi b a ’zi b ir organik
m o d d a la r b ila n iflo sla n g a n b o ‘lishi m u m k in , sh u n in g
u c h u n ish b o s h la s h d a n o ld in m arg a n es (IV ) o k sid in i 
yaxshilab q izd irish kerak.
T o za q u ru q p ro b irk ag a 0,3 g b erto le tu zi so linadi va 
sh ta tiv q isq ich iga o ‘rn atila d i. P ro b irk a tu b i dastlab sekin 
va e h tiy o tk o rlik b ilan , so ‘ngra q a ttiq ro q q izd iriladi. Tuz 
su y u q la n ib gaz ajralib c h iq a b o s h la g a c h , g azn i sinab 
k o ‘rish u c h u n p ro b irk a o g ‘ziga u c h i y allig ‘lan ib tu rgan
c h o ‘p n i e h tiy o tlik b ila n tu sh irin g . B oshqa b ir to z a q u ru q
p ro b irk a g a 0,3 g ch am asi B ertole tu zi so lin ad i. P ro b irka 
s h ta tiv g a o ‘r n a tila d i va tu z m u m k in q a d a r p a s tr o q
te m p e ra tu ra d a su y u q lan tirilad i. K eyin gaz gorelka chetga 
olinib, o ‘sha zahoti probirkaga yaxshi qizdirilgan m arganes 
(IV ) o k s id i k u k u n id a n s o lin a d i va p ro b irk a g a u chi 
y a llig ia n g a n c h o ‘p tu sh irilad i. (K o ‘zingizga e h tiy o t b o ‘- 
ling!). Ik k ala tajrib a d a k islo ro d n in g ajralib ch iq ish tezligi 
ikki xil ekanlig ig a e ’tib o r bering. R eaksiya ten g lam asini 
yozing.
9-rasm.
Kislorod olish
42

---