Sa’dullo Quronov galaktikada bir kun (ilmiy-fantastik qissa) Toshkent «Akademnashr»

PISTIRMA
«Ko‘kkezar» gravitatsiya to‘lqinidan chiqishi bilan Moki 
sheriklarini uyg‘otdi. Ular Koinot muzeyiga 1000 km ma-
sofa qolganida to‘lqindan chiqishgan edi. Ahmad «Ko‘kke-
zar»ni sayyora sathiga qo‘ndirish uchun kemalar saf tortib 
turgan tarafga burildi. Ammo shu vaqtda kutilmagan kuchli 
zarbadan kema chayqalib ketdi. Ahmad har qancha urin-
masin, «Ko‘kkezar» unga bo‘ysunmasdi.
– Qandaydir kema bizni po‘lat arqonlar bilan tutib oldi. U 
bizni ochiq fazo tomon tortmoqda, – Moki monitorni yoqib, 
bo‘layotgan voqeani tashqaridan ko‘rsata boshladi. Ekran-
da kattaroq bir kemaning baliq tutadigan to‘rga o‘xshash 
narsani «Ko‘kkezar»ning ustiga tashlab o‘zi tomon torta-
yotgani ko‘rinardi.
– Axir, bu bizning kema-ku! – Margol hayratdan yoqasi-
ni ushladi. – Nahotki, Obma yovuz ishlarida bizning kema-
dan foydalanayotgan bo‘lsa?!.
Obma  «Ko‘kkezar»ning  kelishini  naq  ikki  oy  kutdi. 
O‘tgan vaqt davomida u bir daqiqa ham uxlamadi. Chun-
ki u har onda, har daqiqada «Ko‘kkezar»ning kelib qolishi 
mumkinligini bilar, biroz chalg‘isa bir umr kutgan o‘ljalaridan 

---

118
mahrum bo‘lishini yaxshi anglar edi. Hammasi u kutgan-
day bo‘ldi. Obma bir nuqtaga tikilib turarkan, «Ko‘kkezar» 
uchun tayyorlab qo‘ygan pistirmasi ish berishidan umid qil-
di. Bir payt u o‘zlariga yaqin joyda juda g‘alati, yorqin bir 
gardishning hosil bo‘lganini ko‘rib qoldi. U o‘sha gardish-
ga yaqinlashib bordi. Oradan bir daqiqa o‘tar-o‘tmas gar-
dish ichidan «Ko‘kkezar» chiqib keldi. Obmaning askarlari 
po‘latdan  yasalgan  ulkan  to‘r-qopqonni  «Ko‘kkezar»ning 
ustiga tashlab, uni osongina tutib olishdi. Endi o‘ljani xo-
liroq joyga olib borib, keyin ularning masalasini hal qilish 
qolgandi, xolos.
– Ahmad, sen aqlliroqsan, biror chora o‘ylab top! – Mar-
golning ko‘zlarida umidsizlik ko‘rina boshladi.
– Bilmadim, bimadim! – Ahmad boshini changallagan-
cha o‘tirib oldi.
Bu  orada  kema  Koinot  muzeyidan  ancha  uzoqlashib 
qolgandi.
–  Hozir  qochib  qolmasak,  aniq  bilaman,  bizni  omon 
qo‘yishmaydi! – dedi Margol Ahmaddan najot kutganday.
– Bimadim! Axir, o‘sha Obma minib olgan kema sizlarni-
ki bo‘lsa... – Ahmad ozroq muddat bir nuqtaga tikilib qoldi. 
– Shoshmang, kema haqiqatda sizlarniki-ku!
– Ha-ha, bizniki...
– Moki, o‘sha kemaning kompyuteriga masofadan ula-
na olasanmi?
– Amallasa bo‘ladi, – javob berdi Moki.
–  Unda  urinib  ko‘r.  Siz  esa,  Margol,  kompyuterning 
maxfiy parolini eslang.
– Qanday parol? Men hech qanday parolni bilmayman!
– Favqulodda vaziyatlarda ishlatiladigan maxsus parol 
bo‘lsa  kerak,  axir?  Faqat  salmirliklar  biladigan  parol-chi, 
bormi?
Margol  ko‘zlarini  katta-katta  ochib  angrayib Ahmadga 
qarab  turardi.  O‘zga  sayyoraliklar  bir  narsani  eslashga 

---

119
qattiq harakat qilsalar shunaqa g‘alati holatga kirib qolardi. 
Bu vaqt ichida Moki qo‘shni kema kompyuteriga ulanishni 
qoyilmaqom tarzda uddaladi.
– Men kompyuterga ulandim! Ammo u dasturga kirish 
parolini so‘rayapti.
– Ha, ha, to‘g‘ri aytasan, – qotib qolgan Margolning bu-
tun tanasi birdan qimirlashni boshladi. – Kirish paroli bor! 
Bu... bu «salmir-03101SQ89».
Moki zudlik bilan Margol aytgan parolni kiritdi.
– Bo‘ldi, parol tasdiqlandi. Endi kema to‘liq bizning ixti-
yorimizda, – dedi Moki qo‘llarini ko‘tarib. – Ammo shoshi-
lish kerak. Ular ham kompyuterning himoya tizimini buzib 
kirishlari mumkin. Lekin eng kamida besh daqiqa vaqtimiz 
bor.
– Tushunarli. Moki sen eng avval kemani to‘xtat. So‘ng 
esa hamma chiqish eshiklarini berkit!
Moki Ahmad  aytganiday  qildi.  Salmir  kemasi  taqa-taq 
to‘xtadi. Obma va boshqa qaroqchilar nima bo‘layotganini 
tushunolmay qolishdi. Ular tez tashqariga chiqishmoqchi 
bo‘lishganida hamma chiqish eshiklari mahkam yopilib qo-
ganini ko‘rishdi.
–  Qani,  Margol,  skafandrni  kiying,  tashqariga  chiqib 
po‘lat  to‘rni  lazer  bilan  kesib  tashlaymiz,  –  dedi  Ahmad 
qo‘liga lazer qurolni olib.
Ular  eshikni  ochib  tashqariga  chiqishdi. Ahmad  uzoq-
dan  Obmaning  darg‘azab  qiyofasini  ko‘rib  biroz  qo‘rqdi. 
Ammo buni sezdirmadi. Obma shu paytda Salmir kema-
sining  ulkan  oynalaridan  hammasini  kuzatib  turgandi.  U 
qo‘llarini musht qilib Ahmadga o‘qtaldi. Ammo Ahmad ham 
bo‘sh kelmadi, qo‘lingdan hech narsa kelmaydi deganday 
qo‘l siltab qo‘ydi. Uning bu qo‘l siltashi Obmaning jon-jo-
nidan o‘tib ketdi. G‘azablangan qaroqchining butun tanasi 
shishib, ustidagi kiyimlari va sovutlari har tarafga otillib ket-
di. Gikslar o‘ta g‘azablanganida shunaqa shishib ketishar-

---

120
di. Bu Obmaning umri davomidagi birinchi shishishi edi.
Bu  orada  Margol  chaqqon  harakatlar  bilan  po‘lat  to‘r 
halqalarini  bir-bir  kesa  boshlagandi. To‘rt  daqiqa  o‘tgani-
dan so‘ng Mokidan xabar keldi.
– Tezroq qimirlanglar! Ular parolni buzishga juda yaqin 
turishibdi.
– Hozir, bir-ikkita halqa qoldi, xolos.
Qahramonlarimiz  «Ko‘kkezar»ni  ozod  qilishi  bilan  qa-
roqchilar ham parolni buzib Samir kemasini o‘t o‘ldirishdi.
– Moki, bizni kutib o‘tirmay Koinot muzeyiga hayda! – 
qichqirdi Margol.
Moki ham kemaning bor quvvatini ishga solib sayyora to-
mon uchdi. Lekin tezkorlikda Salmir kemasi ham qolishmas-
di. «Ko‘kkezar» gravitatsiya to‘lqinida emas, balki ochiq fa-
zoda uchayotgani sabab qaroqchilar «Ko‘kkezar»ni izma-iz 
quvib kela boshlashdi. Ko‘p o‘tmay qaroqchilar o‘q uzish-
ni ham boshlashdi. Kema bortida qolib ketgan va maxsus 
arqon bilan kemaga boylangan Margol va Ahmad ochiq fa-
zoda pirpirak bo‘lib uchib borishar, qaroqchilar otgan o‘qlar 
esa ularning shundoqqina yonidan o‘tib ketar edi.
Xayriyatki, fazodagi to‘qnashuvdan xabar topgan Koi-
not  muzeyi  harbiylari  zudlik  bilan  chora  ko‘rishdi.  «O‘q 
uzishni to‘xtating, ogohlantiraman, o‘q uzishni to‘xtating» 
degan  ovoz  keldi  yaqinlashib  qolgan  harbiy  kemadan. 
O‘zlariga  qarshi  butun  bir  armiyaning  oyoqqa  turib  kela-
yotganni ko‘rgan qaroqchilar chekinishga majbur bo‘lishdi. 
«Ko‘kkezar»ni esa muzey harbiylari qurshab oldi.