2021, Maxsus son “pedagogik mahorat” ilmiy-nazariy va metodik jurnal issn 2181-6883

 
Asosiy qism.
Bilimlarni tekshirishning faolligi test savollarining toʻg’ri ifodasini oʻz ichiga oladi, 
natijada toʻg’ri javobni notoʻg’ri deb farqlash uchun aniq imkoniyat yaratiladi. Bundan tashqari, bilimlarni 
tekshirish shakli natijalarni osongina aniqlash imkonini beradi. Individual turli darajadagi ta’lim 
muammolarini hal qilishning bir usuli boʻlib xizmat qiladi. Individual test topshiriqlari talabalarning 
bilimlarini tezkor baholash uchun zarur. Sinov nazorati barcha oʻquvchilar uchun teng boʻlgan faol tekshirish 
shartlarini ta’minlaydi. Nazorat shakllari juda koʻp, chunki har bir oʻqituvchi oʻz vazifalarini bajarish va 
amalga oshirish huquqiga ega.
 
Oʻqituvchining oʻquvchini nazorat qilishi uchun quyidagi maqsadlari mavjud:
 
1) oʻquvchilarning bilim va koʻnikmalarini tashxislash va tuzatish;
 
2) oʻquv jarayoni alohida bosqichining samaradorligini hisobga olish;
 
3) ta’limning yakuniy natijalarini turli darajalarda aniqlash.
 
Nazorat talabalar tomonidan faqat oʻqituvchiga kerak boʻlgan narsa sifatida emas, balki talaba oʻz 
bilimlari haqida bilib olishlari mumkin boʻlgan bosqich sifatida uning bilim va koʻnikmalari talablarga javob 
berishiga ishonch hosil qilishlari kerak. 
 
Agar oʻqituvchi nazorat qilishni oʻquvchilar uchun muhim boʻlgan faoliyat deb hisoblasa, uni amalga 
oshirish shakli, natijalarni muhokama qilish, tekshirish boshqacha boʻlishi mumkin. Misol uchun, natijalarni 
tekshirish va belgilarni joylashtirish oʻquvchilar tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Ushbu tekshirish 
shakli bilan ular nazoratning ahamiyatini sezadilar, xatolarini aniqlaydilar, oʻz-oʻzini tanqid qilish va 
mas’uliyat belgilarini rivojlantiradi.
 
Nazorat funksiyasi nazoratning asosiy funksiyalaridan biri hisoblanadi. Uning mohiyati talabalarning 
bilim va koʻnikmalarini aniqlashdan iborat. Oʻquvchilarning mustaqil va nazorat ishlarini bajarishda nazorat 
qilish funksiyasi ortadi.
 
Oʻquvchilar yangi mavzuni oʻrganishda asosiy sinovining oʻquv funksiyasi hisoblanadi. Shuning uchun 
barcha savollar oʻrganilayotgan mavzuni mustahkamlash uchun emas, balki tekshirishga qaratilishi kerak. 
Tekshiruvning rivojlanish funksiyasi oʻz bilimlari va qobiliyatlarini boshqarish qobiliyatini aniqlaydi. 
Oʻquvchilarning ma’ruzalari, umumlashmalari va xulosalarini bajarishda toʻliq namoyon boʻladi.
 
Bilimlarni nazorat qilish va mustahkamlash jarayonini yanada samarali oʻtkazish, tasviriy san’at 
oʻqituvchisi ishini osonlashtirish uchun jadvallar, kartochkalar va boshqalar taklif etiladi. Test topshiriqlari 
mezonlari darslarda belgilangan badiiy va ijodiy vazifalar, shuningdek, oʻquvchilarning xulq-atvorini 
shakllantirish shartlaridan biri boʻlgan bolalarning oʻzini oʻzi qadrlashiga yordam beradi.
 
Test sinovlari - talabalarning bilimini baholashning samarali shakli boʻlib, bu oʻquv jarayonini 
faollashtiradigan vositalarni toʻldirish imkonini beradi. Tavsiya etilgan test va mashqlar natijalariga koʻra, 

---