Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

BO‘LAJAK TARBIYACHILARNI INTEGRATIV YONDASHUV ASOSIDA KASBIY 
TAYYORLASHNING MOHIYATI. 
Abduraufova Umida Isamiddin qizi, 
Nizomiy nomidagi Toshkent davlat 
pedagogika universiteti 1-bosqich magistranti. 
Anotatsiya. 
Ushbu maqola tarbiyachilarda integrativ yondashuvning mohiyatini ochib beradi. 
Bo‘lajak tarbiyachilarni integrativ yondashuv asosida tarbiyalash dunyoni bir butun yaxlit tizim sifatida 
anglashga, o‘quv fanlarini o‘zaro aloqador ekanligini his qilishga, o‘z faoliyatini integrativ yondashuv 
asosida tashkil eta olishga imkon beradi. 
Kalit 
so‘zlar
. 
Integratsiya, 
yondashuv, 
yaxlit 
tizim, 
aloqadorlik, 
model,zamonaviy 
texnologiyalar,tiklash, butun. 
Hozirgi kunda zamon talablariga javob beradigan, raqobatbardosh kadrlarni tayyorlash muhim 
masalaga aylandi. Mamlakatizda ham ta’lim sohasini rivojlantirishga doir bir qancha o‘zgarishlar amalga 
oshirilmoqda. Shu jumladan Prizedentimiz maktabgacha ta’lim sohasiga juda katta e’tibor qaratmoqdalar. 
Maktabgacha ta’lim tashkilotini rivojlantirish bilan bir qatorda tashkilotda faoliyat yuritayotgan 
tarbiyachilar salohiyatini oshirish ham juda muhimdir. “Tarbiyachilarning saviyasi bolalar kelajagi uchun 
muhim” deb Prizedentimiz o‘z nutqlarida ta’kidlab o‘tdilar. 
Jahonda kadrlar tayyorlash sifati va bandligini taminlashda buyurtmachlar va tashkilot 
muassasalarining hamkorlik faoliyatini o‘zaro muvofiqlashtirish integrativ yondashuv asosida kadrlar 

---

324 
tayyorlashning dual tizimini qo‘llash ta’lim mazmunining integatsiyalashgan bilimlar asosida tashkil 
etishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
1
Integratsiya atama va uslubiy nuqtayi nazardan hodisa sifatida nima ekanligini ko‘rib chiqaylik. 
“Integratsiya” lotincha integratio- tiklash, to‘ldirish, integer-butun so‘zlaridan kelib chiqqan. 
Integratsiya fanlararo va fanlararo aloqalarni, turli ta’lim dasturlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni o‘rnatish 
orqali ta’lim mazmunining yaxlitligiga erishish jarayoni va natijasidir Bu so‘z mohiyatidan kelib chiqqan 
holda integratsiyani ikki xil jarayon sifatida anglashimiz mumkin. 
-tizim, organizmning alohida tabaqalashtirilgan qism va vazifalarning bog‘liklik holatini 
bildiruvchi tushuncha va shu holatga olib boruvchi jarayon. 
-tabaqalashtirish jarayonlari bilan birga amalga oshirilayotgan fanlarni yaqinlashtirish jarayoni. 
Fanlararo aloqadorlik asosida tanlangan muayyan o‘quv fanining mazmuni u yoki bu fanga 
aloqador bo‘lgan ba’zi umumiy ifodalardan iborat. Bizning davrimiz uchun fanlar integratsiyasi olamning 
umumiy holati haqida yanada izchilroq tasavvurga ega bo‘lish odatiy hol. Bu muammoni bir fan doirasida 
hal etish mumkin emas. Shuning uchun ta’lim tizimida o‘quv fanlarining birlashtirish va umumiy 
mazmunini yaxlit modellarda ifodalash jarayoni davom etmoqda. 
Bo‘lajak tarbiyachilarni integrativ yondashuv asosida kasbiy tayyorlash ta’lim tizimi oldiga 
birqancha muammolarni qo‘ymoqda. Mazkur vazifalarni yechish uchun o‘quv fanlararo aloqadorlikni 
taminlashning ilmiy jihatdan asoslash maqsadida har bir o‘quv fanining fanlararo aloqadorlikda 
mazmunini tanlash ta’lim jarayonida qo‘llanilayotgan so‘nggi pedagogik texnologiyalardan foydalangan 
holda o‘quv fanlarining bir biri bilan o‘zaro bog‘langan tizimini shakllantirish lozim. O‘quv fanlarining 
o‘zaro bog‘lab o‘rganish talabalarga olamni bir butunlikda anglashga imkon beradi. Bunday kompetentga 
ega bo‘lgan tarbiyachi maktabgacha ta’lim tashkilotlarida markazlar faoliyatini integrativ holatda tashkil 
eta oladi va maktabgacha yoshdagi bolalar tafakkurini tizimlarning o‘zaro bog‘langanligi haqidagi 
bilimlar bilan boyitadi. 
Bo‘lajak tarbiyachilarni integrativ tarzda fikrlash imkoniyatlarini vujudga keltirish zarur. Bunday 
yondashish talabalar tomonidan bilimlarni izchil o‘zlashtirishga yordam beradi, ya’ni bir holatdan 
ikkinchi holatga ko‘chirib qo‘llash ko‘nikmasini tarkib toptiradi. Tarbiyachilarga fanlar bo‘yicha 
o‘zlashtirgan bilimlarini hozir o‘rganilayotgan bilimlar bilan birlashtirish fanlararo aloqadorlikni 
ta’minlashga yordam beradi. Integratsiya ta’limdagi muhim innovatsion hodisalardan biridir. Ta’lim 
jarayoniga integratsiyalashgan yondashuv rivojlangan mamlakatlarda ta’lim sifatini oshiruvchi muhim 
vositadir. 
Ta'limda integratsiyalashgan yondashuvning afzalliklari 
Bo‘lajak tarbiyachilar uchun integrativ yondashuv quyidagi imkoniyatlarni beradi. 
1.
Dunyoning yanada ob’ektiv va har tomonlama tasvirini, yaxlit dunyoqarashni va umumiy 
madaniyatni shakllantirish va rivojlantirish. Ya’nikim, dunyoni bir butunlikda anglashga yordam beradi. 
2.
Bilimni yanada faolroq, shaxsan mazmunli idrok etishlarning ehtiyoji va ijtimoiy ahamiyatini 
tushunish orqali. Bilimlarni o‘zlashtirishga motivatsiya beradi. 
3.
Intellektual ijodiy fikrlashni rivojlantirish imkoniyatlarini shakllantiradi. 
4.
O‘z bilimlarini amaliyotda faolroq qo‘llash, chunki bilim o‘zining amaliy xususiyatini osonroq 
ochib beradi. Nazariyani amaliyot bilan uyg‘unligini ko‘rsatib beadi. 
4.O‘quv jarayonida ortiqcha yuklarni olib tashlash. Anglanilishi murakkab bo‘lgan vazifalarni 
namuna keltirib ya’ni boshqa sohani o‘rganilayotgan soha bilan integratsiyalab osonlashtirish imkonini 
beradi.