Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidago toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Laboratoriya ishlarini bajarish uchun topshiriq:

ACL ni oldingi darsda qurilgan ishda sozlash kerak; 

Avval o‘ngdagi pastki tarmoqdan barcha paketlarni bloklashingiz 
kerak, keyin faqat Admin PC2 dan ruxsat berishingiz kerak; 

Loyihani keyingi laboratoriyaga tayyorlang. 
Nazorat savollari 
1. ACL nima? 
6.
ACLni qanday ko‘rishni tasvirlab bering. 
7.
ACL turlarini aytib bering. 
8.
Kengaytirilgan ACLlarning standart ACLlarga nisbatan 
afzalliklari. 

---

78 
Laboratoriya ishi № 9
Cisco Packet Tracerda korporativ tarmoqni loyihalash va qurish. 
Ishdan maqsad: 
Cisco Packet Tracer da korporativ tarmoqni 
qurish 
Korporativ tarmoq - bu tashkilot qoidalariga muvofiq bitta 
tashkilotga tegishli va boshqaradigan aloqa tizimi. Korporativ tarmoq 
tarmoqdan, masalan, Internet-provayderdan farq qiladi, chunki IP-
manzillarni tarqatish, Internet-resurslar bilan ishlash va hokazolar 
qoidalari butun korporativ tarmoq uchun bir xil, provayder esa faqat 
tarmoqning magistral segmentini boshqaradi. Tarmoq, o‘z mijozlariga 
provayderning manzil maydonining bir qismi bo‘lishi yoki bir yoki bir 
nechta provayder manzillari ortida tarmoq manzillarini tarjima 
qilishning yashirin mexanizmi bo‘lishi mumkin bo‘lgan tarmoq 
segmentlarini mustaqil ravishda boshqarish imkonini beradi. Kompyuter 
texnologiyalariga asoslangan korporativ tarmoq Intranet deb ataladi. 
Korporativ tarmoq an’anaviy tarzda mahalliy tarmoqni yaratishda 
keng qo‘llaniladigan apparat kommutatorlari, marshrutizatorlar, Ethernet 
kabellari, Wi-Fi ulanishi va integratsiyalangan xavfsizlik devori dasturiy 
ta’minoti bilan LAN standartlariga asoslanadi. Cisco, Palo Alto 
Networks, Linksys, Juniper, HP, Fortinet va boshqa sotuvchilar bugungi 
kundagi tashkilotlar talablarini qondirish uchun yuqori tezlikdagi tarmoq 
uskunalarini yaratishga ixtisoslashgan. Tarmoq marshrutizatorlari va 
kommutatorlari ikkita vazifani bajaradi: ular LANni ISP tarmoqlariga 
optik tolali yoki keng polosali WAN infratuzilmasi orqali ulaydi va ular 
ofis, maktab yoki fabrikadagi mahalliy mashinalar o‘rtasida yuqori 
tezlikdagi ma’lumotlar almashinuvini ta’minlaydi. 
Mahalliy tarmoqda (LAN) bir nechta ish stoli kompyuterlari 
printerlar, dasturlar, fayllar, Internet ulanishlari va boshqa resurslarni 
almashish uchun bir-biriga ulangan. Foydalanuvchi hisoblari ish stoli 
kompyuterlari yoki mobil telefonlardan xavfsiz tarmoqqa kirishni 
ta’minlash uchun yaratilgan. Foydalanuvchilar odatda parol yoki boshqa 
shaxsni tasdiqlash vositasini kiritish orqali tizimga kirishlari talab 
qilinadi. Korporativ tarmoqlar ko‘pincha LANdan tashqaridagi veb-
saytlar yoki serverlarga ulanishda foydalanuvchi ma’lumotlarini 
shifrlaydigan virtual xususiy tarmoq (VPN) dasturidan foydalanadi. 
Xavfsizlik devori dasturi ofisdan ma’lum veb-saytlarga kirishni oldini 
olish yoki ma’lum IP manzillardan foydalanuvchilarga ichki xizmatlarga 
ulanishga ruxsat berish kabi qoidalarni o‘rnatish uchun ishlatiladi. 

---

79 
Xavfsizlik devorini sozlash va ish stollari o‘rtasida kabel o‘tkazish 
korporativ LANni boshqarish va boshqarishni ta’minlash uchun 
korporativ tarmoqni yaratishda muhim qadamdir. 
Xavfsizlik devorlari tashqi ulanishlardan foydalanadigan jarayonlar 
uchun xavfsizlikni ta’minlaydi va kiruvchi ma’lumotlarni zararli 
dasturlar, qurtlar va viruslar uchun skanerlash uchun ham ishlatilishi 
mumkin. Xavfsizlikni ta’minlash korporativ tarmoq ma’murlarining eng 
muhim vazifasi va asosiy mas’uliyati hisoblanadi. Kompaniya 
tarmog‘ining xavfsizligini yaxshilash uchun xavfsizlik devorlarini 
boshqaradigan ma’murlar fishing hujumlari, qurtlar va to‘lov dasturlari 
orqali tarqalishi mumkin bo‘lgan infektsiyani oldini olish uchun kiruvchi 
ma’lumotlar paketlarini viruslar va zararli dasturlarga skanerlashning 
yaxshiroq usullarini qidirmoqda. 
Korxona 
tarmoqlarida 
innovatsiyalar 
birinchi 
navbatda 
kommutatorlar, 
marshrutizatorlar va hublar darajasida amalga 
oshirilmoqda: ma’lumotlarni uzatish tezligi yaxshilandi, tarmoq 
monitoringi uchun tahlil vositalari takomillashtirildi, integratsiyalangan 
xavfsizlik devori dasturiy ta’minoti qo‘llab-quvvatlanmoqda. Ilg‘or 
apparat 
vositalarining 
paydo 
bo‘lishi 
korporativ 
tarmoqlarda 
virtualizatsiyadan ko‘proq foydalanishga olib keldi, bu erda katta 
serverlar bir vaqtning o‘zida bir nechta xodimlar tomonidan foydalanish 
uchun bo‘linishi mumkin, masalan, virtual ish stoli infratuzilmasi (VDI) 
yoki bir nechta SAPR tizimlariga ega muhitlarda. Korporativ tarmoqni 
takomillashtirish hozirda SD-WAN (dasturiy ta’minot bilan aniqlangan 
WAN) va VXLAN (virtual kengaytiriladigan mahalliy tarmoq) kabi 
dasturiy ta’minot bilan aniqlangan tarmoqlar (SDN) sohasidagi yangi 
standartlar tufayli amalga oshirilmoqda.