Mavzu №1: Kirish

10.5. Sinov laboratoriyalarining akkreditlash bo‘yicha Xalqaro 
konferensiyasi 
ISO va XEK (MEK) ishlab chiqqan xalqaro qoidalarga asosan 
laboratoriyalarni akkreditlashdan maqsad sinov laboratoriyalarini aniq 
sinovlar yoki aniq tur sinovlari (ISO/XEK (MEK) Rukovodstvo 2. 86) 
o‘tkazishga huquq berishdan iborat. 
Akkreditlangan sinovlar tushunchasi mahsulotni sertifikatlashtirish 
faoliyati bilan chambarchas bog‘langandir. 
ILAK (International Laboratory Accreditation Conference) birinchi 
marta 1977 yili Kopengagen (Daniya)da chaqirilgan. ILAKning 
yaratilishidan ko‘zda tutilgan maqsad – sinov laboratoriyalarining 
akkreditlash milliy tizimlarini o‘zaro tan olish bilan amaldagi va xalqaro 
bitimlardagi ma’lumotlarni, mahsulotni sinash natijalarini va boshqa 
mahsulot sifati haqidagi ma’lumotlarni umumlashtirishga harakat qilish. 
1980 
yilda 
chaqirilgan 
ILAKning 
konferentsiyasida 
milliy 
tizimlarining akkreditlangan laboratoriyalarini o‘zaro tan olish bo‘yicha 
amaldagi ikki va ko‘p tomonlama bitimlar haqida ma’ruza tayyorlashga 
qaror qabul qilindi. 
Ish jarayonida ikki xil xalqaro bitimlar borligi namoyon bo‘ldi: 
1.
Laboratoriyalarni akkreditlamasdan sinov natijalarini va 
sertifikat bayonnomalarini o‘zaro tan olish bitimi; 
2.
Sinov laboratoriyalarining akkreditlash milliy tizimlarini o‘zaro 
tan olish bitimi (tan olishni sertifikatga yozish bilan). 
Shu masalalar bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqildi va ularning 
natijalariga ko‘ra shunday bitimlar zarurligi qayd qilindi. 
Laboratoriyalarni akkreditlash masalalari hozirgi kunda aktual bo‘lib, 
ular bilan bog‘liq bo‘lgan materiallarni sistemali ravishda chop etilish 
zarurati to‘g‘ildi. Shu masalalarda har doim ILAK o‘z materiallarining 

---

114 
chop etilishini «Metrologiya» jurnali tahririyati bilan hamkorlikda amalga 
oshirilishiga qaror qildi. 
1983 yili ILAK tashabbusi bilan sinov laboratoriyalari uchun sifat 
bo‘yicha qo‘llanma tuzishga tavsiyaviy loyiha tayyorlandi, 1986 yili esa 
bunday tavsiya qabul qilindi. ISO va XEK (MEK)lar tomonidan qayta 
ishlangan bu hujjat ISO/XEK (MEK) 49 qo‘llanmasi nomi bilan 
ma’lumdir. 
ILAK tomonidan ishlab chiqarilgan xalqaro hujjatlar mahsulotni 
chetga chiqaradigan va chetdan mol olib keladigan mamlakatlardagi savdo 
– iqtisodiy siyosatiga katta ta’sir o‘tkazmokda. Bunga misol tariqasida 
YeeS mamlaktalari tomonidan 1989 yili qabul qilingan akkreditlanuvchi 
laboratoriyalarga 
talablar 
asosini 
belgilovchi 
akkreditlash 
va 
sertifikatlashtirish idoralari uchun zarur Yevropa EN – 45000 standartini 
ko‘rsatish mumkin.