|
1 Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik
jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. — Toshkent: O'zbekiston N M IU , 2010.
71
Aynan ana shu davrda mustaqillikning oldingi yillari mobayni-
da yaratilgan iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va ma’naviy taraqqiyot
asoslari zamonaviy tajribalar bilan boyitilib, ularning tadrijiy
yangilanishiga erishildi. Bu boradagi tadqiqot natijalari shundan
dalolat beradiki, mustaqillik yillarida 0 ‘zbekistonda ma’navi
yat taraqqiyoti va unga ta ’sir ko‘rsatadigan omillar samarasini
oshirish, mamlakatimizda bu sohadagi mavjud tajribani umum-
lashtirish hamda uni bugungi hayotimizda qo‘llash amaliyoti
bir-biri bilan uzviy aloqador va o‘zaro bog‘liq jarayon ekanidan
dalolat beradi.
Bu esa, o‘z navbatida, davlatimiz siyosatida mazkur yo‘nalish-
da ham insoniyat tomonidan yaratilgan ilg‘or tajribalar va o‘zi-
ga xos milliy an’analar bilan bog‘liq ma’naviy hayot voqeliklariga
tayanib ish olib borayotganini ko‘rsatishga xizmat qiladi.
Shu m a’noda, alohida ta’kidlash joizki, mustaqillik yillari
da OAV soni oshdi, ularning hayotdagi ta’sirchanligi tobora or-
tib borayotgani, ular butun mamlakatimiz aholisi uchun axborot
manbai sifatida katta ahamiyat kasb etayotganidan dalolat bera
di. Shu bilan birga, ular ocz navbatida mamlakatimizda fikrlar
xilma-xilligi yanada kuchayib, yurtimizda faoliyat yuritayotgan
har bir OAVning hayotda o‘z o‘rniga ega bo‘lib borayotgani, bu
sohadagi o'zgarishlar va islohotlarning ma’naviy hayot yangila
nishiga ta’siri ortayotganini anglatadi.
Bu jihatdan 2000—2015-yillarda davlatning axborot va so‘z
erkinligini ta’minlash va OAVni yanada taraqqiy ettirish sohasida-
gi siyosatida bir tomondan, islohotlarning ochiqligini ta’minlaydi
gan demokratik tamoyillarni so‘zda yoki qog‘ozda emas, amaliy
hayotda joriy etishga alohida e’tibor qaratilgan bo'lsa, ikkinchi
tomondan esa bu borada OAVni odamlar o‘z fikr va g‘oyalarini,
sodir bo‘layotgan voqealarga munosabati va pozitsiyasini erkin
ifoda etadigan haqiqiy minbarga aylantirish muhim vazifaga ay-
landi.
Bunda ayniqsa, «Davlat hokimiyati va boshqaruvi organ
lari faoliyatining ochiqligi to‘g‘risida», «Teleradioeshittirish-
72
Ini to‘g‘risida», «Ommaviy axborot vositalarining iqtisodiy asos-
luri to‘g‘risida», «Ommaviy axborot vositalarini davlat tomonidan
qo'llab-quvvatlash kafolatlari to‘g‘risida»gi Qonunlarning qabul
qilinishi hamda «Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida», «Ax
borot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risida» kabi qator
qonun hujjatlariga tegishli o‘zgartish va qo‘shimchalar kirilgani
soha taraqqiyotining huquqiy asoslarini yanada mustahkamladi.
Jamiyat rivojining XXI asr ikkinchi o‘n yilligiga kelib butun
jahon miqyosida kechayotgan globallashuv jarayonlari tasavvuri-
mizdagi «Ommaviy axborot vositasi» degan tushunchani butunlay
o'/gartirib yubormoqda, xilma-xil kompyuter texnikasi, internet
tizimi, telekommunikatsiya vositalari orqali aholiga mafkuraviy
ta’sir o‘tkazishning turli usullari va yo‘llari qo‘llanmoqda. Jamiyat
hayotiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotgan «ommaviy ma’naviyat» niqo-
bi ostida aholining keng qatlamlari, ayniqsa, yoshlarning qalbi
va ongini egallashga qaratilgan axborot oqimi va axborot xuruj-
larining soni va salmog‘i ortmoqda. Ular bilan bog‘liq tahdid-
lar turli xil qiyofada namoyon bo‘lmoqda. Ko‘plab mutaxassislar
la’kidlaganidek, bugungi kundagi axborotlashgan jamiyat bar
po etishning eng nozik muammolaridan biri — axborot xavfsiz-
ligi masalasi nihoyatda jiddiy masalaga aylanib bormoqda. Bun-
day sharoitda nafaqat ba’zi OAV dunyoda ro‘y berayotgan keng
kolam li globallashuv ta’sirida milliy qadriyatlarimiz va ma’navi-
yatimizga yot va begona g‘oyalarni beixtiyor tarqatib qo‘yishdan
ehtiyot bo‘lishlari davr talabidir. Bunda ham ogoh va hushyor
bo‘lish, mamlakatimiz m anfaatlarini himoya qilish muhim ijti-
moiy-siyosiy zaruriyat va yuksak mas’uliyat ekanini unutmaslik
lozim.
Ana shunday dolzarb masalalarni qamrab olgan OAV hamda
axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasini yanada rivoj
lantirish esa ushbu yo‘nalishda yetuk mutaxassislarni tarbiyalash,
zamonaviy kadrlar tayyorlashni taqozo qilishi tabiiy. Bu bora-
da 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 2-iyundagi
PQ-91-sonli «Axborot texnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash
73
tizimini takomillashtirish to‘g‘risida»gi Qarori *ga muvofiq Tosh
kent axborot texnologiyalari universiteti (TATU) va uning Sa-
marqand, Farg‘ona, Urganch, Nukus va Qarshi filiallari tashkil
etilgani buning yaqqol misolidir. Keyingi yillarda TATUning ax-
borot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasi kadrlar tayyorlash
bo‘yicha yetakchi oliy ta’lim dargohiga aylangani ham fikrim izni
isbotlaydi.
M amlakatimizda axborotlashgan jamiyat barpo etilayotgan
davrda uni eng rivojlangan davlatlar darajasiga ko‘tarish bun-
day yetuk kadrlarning tizimli tayyorlanishi davlatimizning ij-
timoiy-siyosatida bugungi davr talabi hisobga olinayotganidan
dalolat beradi. Bularning barchasi ma’naviy hayotda OAV ro-
lining ortib borishi bilan bog‘liq serqirra jarayonning mamlaka
tim izda axborotlashgan jamiyatga o‘tishi, bu sohada zamonaviy
axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari bilan bog‘liq inno-
vatsion usullar va vositalarning ahamiyati yanada oshayotganini
ko'rsatadi. Bu esa o‘z navbatida, haqiqiy «to‘rtinchi hokimiyat»,
ya’ni tom ma’noda mustaqil va demokratik matbuotning shakl
lanishi ham da matbuot va so‘z erkinligini ta’minlashga yordam
beradi.
OAVning 2000-yildan keyingi jamiyatimiz rivoji bilan aloqa-
dor masalalar va ular bilan bog‘liq tamoyillar va omillarining xil-
ma-xil shakllarini, uning mohiyati va mazmuni tahlilini yanada
davom ettirish mumkin. Ammo biz bu sohadagi masalalarning
barcha jihatlarini ko‘rib chiqishni vazifa qilib qo‘ymaganmiz, al-
batta. Bundagi asosiy intilish OAVlarning ma’naviyat bilan bog‘liq
aloqasini tushunishdagi eng asosiy, muhim jihatlarni aks ettirish-
dan iboratdir.
Pirovard natijada bunday jarayonlar jamiyat ma’naviy hayoti
o‘zgarishlar dinamikasiga nihoyatda ijobiy ta ’sir ko‘rsatadi. Ayni
Do'stlaringiz bilan baham: | 
