Talabalari uchun darslik

*) Gen allellarini ifodalash. Genetika fani tarixida dastlab genlami harflar
bilan ifodalashni — belgilashni G.Mendel joriy etgan. U genning dominant allelini
bosh harf? retsessiv allelini esa kichik harf bilan ifodalagan, chunonchi, A. a,
B, b, D, d va hokazo. Genlarni bunday lotin alfavitining harflari bilan ifodalash
genetikaning dastlabki unchalik ko‘p genlar o ‘iganilmagan paytda ahamiyatli
b oigan. Lekin keyinchalik turli organizmlarda juda ko‘p genlar m aium
boiavergach, ularni bir xil harflar bilan ifodalash chalkashliklarga olib kelishi
m aium boidi. Shunga ko‘ra hoziigi pa>tda genni u ifodalovchi belgining ingliz
tilidagi so‘zining bosh harfi (harflari) bilan ifodalash rasmiy tus olgan.

---

24 
- rasm. Drozofila meva pashshasida ko ‘z rangining jinsga birikkan
holda irsiylanishi. W
+ - 
ko‘z rangining qizilligini, W~ ko ‘z rangining
oqligini ifodalaydi.
Fen. 
qizil 
oq
P Gen 
XW*XW" 
x 
X^Y 
/ \
gam Xw- Х^+ 
Xw 
Y 
Fen. 
qizil 
qizil
F.G« Xw+X^v x 
X^+Y
gam Xw+ Xw 
Xw+ Y
Fen. qizil 
qizil 
qizil 
oq
F2Gen. Х-+Х-+ 
X**X" 
X^+Y 
XW
Y
Masalan n o ‘xat o ‘simligida gulning erta ochilishi Earfiness — E, gul
tuzilishining o ‘zgarishi flower anomalies - fla, urug‘chi bargining to4q sariq
b oiish i orange cotyledons - огс yoki drozofila meva pashshasida tananing
qora rangi black — b, kulrang boiishi - b+, qanotning normal bo‘lishi vestigial
- vg*, kalta boiishi — vg, makkajo‘xorida endospermning shamsimon bolishi
woxy endosperm — wx, kraxmalsimon endosperm wx+ bilan ifodalanadi. K o‘rinib