Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

Pedagogika  tarixi  fanining  boshqa  fanlar  bilan  aloqadorligi  barcha  pedagogik 
yo’nalishdagi  bilimlarni  o’z  ichiga  oladi.  Pedagogika  tarixi  faqat  pedagogika  nazariyasi 
va  amaliyoti  bilangina  emas,  balki  jamiyat  tarixi,  falsafa,  psixologiya  va  boshqa  barcha 
fanlarni  o’qitish  metodikalari  tarixi  bilan  ham  bog’liqdir.  Buni  anglash,  e’tiborga  olish 
pedagogik hodisalarni u yoki bu jamiyat tarixi bilan uzviy bog’liq holda qarashga imkon 
beradi va pedagogik-tarixiy hodisalarni soxtalashtirishni bartaraf etadi. 
O’zligini  anglamagan,  o’tmishini,  umumbashariy  va  milliy  qadriyatlarni,  milliy 
g’urur,  milliy  ma’naviyatni  bilmagan  o’quvchi-talaba  yoshlarimiz  jamiyatda  sodir 
bo’layotgan  ijtimoiy-iqtisodiy,  siyosiy-huquqiy  va  ma’naviy-ma’rifiy  hodisalarning 
mohiyatini to’liq anglay olmaydi, kelajakni ham ko’z oldiga keltira olmaydi. Bu ob’ektiv 
qonuniyat ayniqsa yosh avlod tarbiyachilari – bo’lajak pedagoglarga hammadan ko’proq 
taalluqlidir.  Bo’lajak  pedagoglar  ijtimoiy-gumanitar  va  ixtisoslik  fanlari  qatorida 
pedagogika  va  psixologiya  fanlarini  o’qitish  metodikasini,  ta’lim-tarbiya  nazariyasi  va 
amaliyoti bilan bir qatorda pedagogik fikrlar tarixini ham bilishlari talab etiladi. 
Ma’lumki,  pedagogik-tarixiy  hodisalarni  o’rganish  masalasida  fanda  turli  xil 
yondashuvlar  vujudga  kelgan.  Ayrim  olimlar  tarbiyani  biologik  hodisalar  qatoriga 
kiritadi  va tarbiya tarixini inson zotining evolyutsion rivojlanishi nuqtai nazaridan talqin 
etadi. Ba’zilar pedagogika tarixi ta’lim-tarbiya nazariyasi va amaliyotini falsafiy-axloqiy 
jihatdan  bayon  etadi.  Ba’zi  olimlar  ta’lim-tarbiya  nazariyasini  inson  madaniyatining 
tarkibiy  qismi  sifatida  tahlil  etsalar,  ko’pchilik  olimlar  pedagogik  nazariyalar  va 
amaliyotni ilohiy ta’limotlar asosida tahlil qilganlar. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida 
Evropada  yashagan  olimlar  tarbiyaga  jamiyatni,  shaxsni  o’zgartirish  quroli  sifatida 
qaraganlar. 
Moddiy olamni (dunyoni) anglash, ilmiy bilishda tarixiylik tamoyiliga amal qilinadi 
va  ijtimoiy  hodisalar  atroflicha,  yaxlit  hamda  rivojlanish  jarayonida  o’rganiladi. 
Bunday  yondashuv  pedagogik  hodisalarning  mohiyati  va  aloqalarini  u  yoki  bu  tarixiy 
davr xususiyatlari bilan bog’liq holda o’rganishga, ta’lim-tarbiya tizimi va ta’lim-tarbiya 
an’analari  bilan,  o’tmishda  (o’sha  davrda)  yashagan  allomalar  va  pedagoglarning 
pedagogik qarashlarini falsafiy ta’limiy-axloqiy g’oyalari bilan bog’liq holda o’rganishga 
imkon beradi.