The economy of enterprise

5.2.Korxonada rejalashtirishning uslubiy asoslari, tamoyillari va vazifalari 
 
Rejalashtirish uslubiyati – bu iqtisodiyotni boshqarishning turli bo’g’inlarida, 
jumladan, korxonalarni boshqarishda rejalarni ishlab chiqish usullari majmuasidir.  
Bozor  iqtisodiyoti  sharoitlarida  korxonalar  o’z  faoliyatini  rejalashtirishni 
mustaqil ravishda amalga oshiradi. Biroq bu rejalashtirishning tekshirib ko’rilgan va 
foydali usullaridan voz kechishni anglatmaydi. Bugungi sharoitlarda ham korxonalar 
faoliyatini  rejalashtirish-texnik-iqtisodiy  hisob-kitoblar,  progressiv  norma  va 
normativlar, iqtisodiy tahlil, muqobil variantlarni tanlashga asoslanadi. 
Rejalashtirishning  eng  ko’p  tarqalgan  usullari  qatoriga  quyidagilarni:  balans, 
normativ,  iqtisodiy-matematik,  statistik,  omillar  bo’yicha,  ko’p  variantli  hisob-kitob 
usuli  kabilarni  kiritish  mumkin.  Rejalarning  asoslanganlik  darajasini  oshiruvchi  va 
ularni  tezda  amalga  oshirilishiga  xizmat  qiluvchi,  shuningdek,  tavakkalchilik  va 
vujudga  kelishi  mumkin  bo’lgan  talofatlarni  kamaytiruvchi  usul  eng  samarali  usul 
hisoblanadi. 
Hozirgi  paytda  balans  usulining  ahamiyati  oshib  bormoqda.  Ushbu  usulning 
mohiyati,  o’zaro  aloqada  bo’lgan  ko’rsatkichlarni  solishtirish  bilan  ifodalanadi. 
Balans  usuli  asosida  korxonaning  ishlab  chiqarish  vositalari,  ishchi  kuchi,  ishlab 
chiqarish quvvatiga bo’lgan talablari va ularning manbalari aniqlanadi. Bundan kelib 
chiqqan  holda  moddiy  balans,  ishlab  chiqarish  quvvatlari  balansi,  ishchi  kuchi