The economy of enterprise

Qoldiq  qiymati  bo’yicha  -  asosiy  fondlarning  eskirishini  inobatga  olgan 
holda,  birlamchi  va  qayta  tiklash  qiymatlari  o’rtasidagi  farq  ko’rinishidagi 
baholashdir. Boshqacha qilib aytganda, bu asosiy  fondlarning ishlab chiqarilayotgan 
mahsulotlarga 
hali 
o’tkazilmagan 
qismidir. 
Korxonalar 
tomonidan 
foydalanilmaydigan  hamda  hisobdan  chiqarish  yoki  sotib  yuborish  mo’ljallangan 
asosiy  fondlar  ham,  ko’pincha  qoldiq  qiymati  bo’yicha,  mazkur  xo’jalik  yilidagi 
narxlarda baholanadi. 
Korxona  asosiy  fondlarini  baholashning  turlarini  chizma  ko’rinishda  aks 
ettirish mumkin: (7.2.-chizma) 
Iqtisodiyotning 
globallashuvi 
hamda 
hisob 
va 
hisobotlarning 
mukammallashuvi, jumladan, milliy hisob standartlarining jahon standartlari talablari 
darajasiga  keltirilishi  tufayli,  garchi  asosiy  vositalar,  asosiy  fondlarning  pul 
ko’rinishidagi  ifodasi  sifatida  avvaldan  qo’llanib  kelgan  bo’lsada,  hayotimizga 
“asosiy  kapital”, “asosiy  vositalar”  kabi  atamalar  endilikda  keng  ravishda  kirib 
kelmoqda. 
Hozirigi  kunda  amaliyotda  asosiy  vositalarning  korxona  balansi  va 
hisobotlarida  aks  ettiriluvchi  (ya’ni,  boshlang’ich,  belgilangan  tartibda  o’tkaziluvchi 
qayta  baholashdan  keyin  esa  tiklanish),  hisobga  olish  qiymati  balans  qiymati  deb 
ataladi.  Bundan  asosiy  vositalarning  qoldiq  qiymatini  asosiy  vositalarning  balans 
qiymatidan  eskirish  summasini  ayirib  tashlash  yordamida  topish  mumkinligi 
anglashaladi. 
 
79 

---

Qabul  qilingan  baholash  usuli  va  korxona  balansida  aks  ettiriluvchi 
buxgalteriya  hisoboti  ma’lumotlari  asosida,  korxona  asosiy  ishlab  chiqarish