O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti " axborot texnologiyalari"

Protokol
- bu kompyuterlar orasidagi aloqa o’rnatilishida ma’lumotlarni 
qabul qilish va uzatishda foydalaniladigan signallar standartidir. Ya’ni 
kompyuterlar protokol yordamida bir-biri bilan bog’lanadi. Protokol to’g’ri 
bo’lsagina, kompyuterlar orasida aloqa o’rnatiladi. Bu kompyuterning bog’lanish 
tartibi yoki standartidir. 
Server
- bu boshqa kompyuter yoki dasturlarga xizmat ko’rsatadigan 
kompyuter yoki dasturdir. Ya’ni boshqa kompyuterlarga o’zining fayllaridan 
foydalanishga ruxsat beruvchi kompyuter server hisoblanadi.
Mijoz
- server resurslaridan va xizmatidan foydalanuvchi kompyuter yoki 
dasturdir. Xuddi server kabi bitta kompyuterda birdaniga bir necha mijoz ishlashi 
mumkin. Masalan, kompyuter fayl - serverning mijozi bo’lishi mumkin. Shu bilan 
bir vaqtda elektron pochta dastursida ishlashi mumkin.

---

Shlyuz
- protokolni bir turdagi muhitdan ikkinchi turdagi muhitga 
o’tkazuvchi tarmoq qurilmasi. Masalan, kompyuter Internetga bog’langanda 
shlyuzdan foydalaniladi. 
Proxy
- bir necha kompyuterning Internetga ulanishini ta’minlovchi tizim. 
Proxy server odatda ko’p ishlatiladigan resurslarni saqlash imkoniyatiga ega. 
URL
- (Uniform Resourse Locator) Internetga murojaat qilishning eng 
oddiy va qulay usuli bo’lib, u manzilni ifodalaydi. URL adresidan ixtiyoriy 
foydalanuvchi foydalanishi mumkin. Ya’ni bu adresdagi ma’lumotdan barcha 
foydalanuvchilar bir paytning o’zida foydalanishi mumkin. 
Internetda biron-bir sahifani topish uchun dastur provayderda joylashgan 
domen nomlari xizmati dasturlar majmuidan foydalanadi. U DNS (Domain Name 
Service) deb ataladi. Quyida domenlar ommabop identifikatorlarini keltiramiz. 
*.com
Tijorat tashkilotlari uchun ishlatiladi.
*.edu O’quv muassasalari uchun ishlatiladi. 
*.gov Davlat muassasalari uchun ishlatiladi. 
*.org Notijorat tashkilotlari uchun ishlatiladi. 
*.net Internetning xizmat provayderlari uchun ishlatiladi.