O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti " axborot texnologiyalari"

Internetning asosiy xizmat turlari. 
Bu yerda biz tarmoqda faoliyat ko’rsatuvchi asosiy xizmat turlariga qisqacha 
tavsif berib o’tamiz. Keyinchalik tarmoqning eng asosiy xizmat turi bo’lmish 
xalqaro axborot tarmog’i (WWW) haqida to’xtalib o’tamiz. 
Telnet
. Bu termin bilan mijozning olisdagi server – kompyuteri bilan 
aloqasini ta’minlovchi bayonnoma va dasturlar ataladi. Aloqa o’rnatilgandan 
so’ng, olisdagi kompyuterning operasion sistemasi muhitiga tushadi va u yerda 
bemalol uning dasturi bilan xuddi o’zining - dasturi bilan ishlaganday ishlayveradi. 
FTP
. (File Transfer Protokol – fayllarni uzatish bayonnomasi). Olisdagi 
kompyuterlar-ning fayllari va dasturlari bilan ishlashni ta’minlovchi dastur va 
bayonnomalar shu termin bilan ataladi. FTP vositalari serverning fayllari va 
kataloglarini ko’rib chiqishga hamda bir katalogdan boshqa katalogga o’tishga, 
nusxa olish va fayllarning Internet Explorer muhitida ishlashini ko’rib chiqamiz. 
Gopher
. Bu so’z inglizcha so’z bo’lib “kovlamoq” degan ma’noni bildiradi. 
Gopher – bu FTP ga nisbatan taraqqiy etgan qidirish va axborotlarni chiqarib olish 
vositalari bilan ta’minlovchi bayonnoma va dasturlari kiradi. Gopher 
bayonnomalari zamonaviy navigator – dasturlarida qo’llaniladi. 
Archie.
Internet uzellarida FTP – server tarkibi to’g’risidagi qidirilgan 
axborotlarni yig’uvchi va saqlovchi maxsus serverlar shunday ataladi. Agar
o’zimiz biladigan faylni qidirayotgan bo’lsak u holda mijoz Archie ni ishga 
tushiramiz va u bizga FTP serverdagi mos adresni ko’rsatadi. 
WAIS
Wide Area Information Servers – bu tarmoqlardagi ma’lumotlar bazasi 
va kutubxonalarda axborot qidiruvini amalga oshiruvchi taqsimlangan axborot 
tizimidir. Xususan, WAIS Internet dagi tuzilishiga keltirilmagan hujjatlarni 
indekslashtirish va ularda qidiruvchi tashkil etish qo’llaniladi.