O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti " axborot texnologiyalari"

Internetda ishlash tartibi. 
Internetda muloqot amalga oshirilganda aloqa kanali ham va unda ishtirok 
etuvchi biror texnik vosita ham monopol egallanmaydi. Buning sababi Internet 
tarmog’ida uzatilayotgan so’rov, xabar va ma’lumotlar bir necha mayda bo’laklar-
gan ajratilgan «paket»lar ko’rinishida amalga oshiriladi. Bu paketlar TCP (Transfer 
Control Protocol) - paketlari deb ataladi. Har bir TCP paket tarkibda jo’natuvchi va 
qabul qiluvchi-larning IP adreslari mavjud bo’ladi. Internet tarmog’ida mavjud 
bo’lgan kommunikasion vazifasini o’tovchi maxsus texnik vositalar va host 
kompyuterlar TCP paketlar tarkibidagi IP adreslar asosida paket kimga 
yo’llanganligini aniqlab, o’sha mijozga yoki navbatdagi mijozga yaqin bo’lgan 
tarmoq tuguniga yo’naltiradi. Mijoz kompyuteriga yetib kelgan TCP paketlar 
yagona bir hujjatga yig’iladi. Har bir TCP paket jo’natilayotganda va kimdan 
qayerda yig’ilishi kerakligi haqidagi informasini o’zida olib yurganligi uchun bir 
aloqa kanalining o’zida bir necha mijozlarning TCP paketlarini bir vaqtning o’zida 
bir recha mijozlarning TCP paketlarini bir vaqtning o’zida aralashtirib uzatish 
mumkin bo’ladi. Bu paketlar ushbu oqim ichida yo’qolib ham adashib ham 
qolmaydi. Ularni qays mijozlarga tegishli ekanligini hamda egalariga to’la-to’kis 
yetib borishini maxsus dastur va texnik vositalar qat’iy nazorat qilib boradi. TCP 
paketlar 
oqimini 
optmallashtirish 
va 
boshqarish 
uchun 
tarmoqda 
mashrutizatorlardan foydalaniladi. Mashrutizator - bu paketlarni IP adreslar 
asosida tahlil qilib, ushbu paket kimga tegishli va uni qaysi tartibda, yo’nalishda 
uzatishga kam vaqt va xaraja talab qilishligini aniklagan holda amalga oshiradigan 
maxsus qurilma yoki kompyuter ishlayotgan dastursidir. Natijada bir mijozdan 
ikkinchi mijozga uzatilayot-gan hujjatning TCP paketlari bir necha marshrutlar 
bilan yetib borishi mumkin. Bunda paketlarning manzilga yetib borish tartibi va 
vaqti turlicha bo’lishligining axamiyati yo’q. TCP paketlarning markerlanganligi 
va maxsus strukturasi, paketlarning qaysi tartibda yetib kelishidan qat’iy nazar 
ularni yagona bir elektron hujjat shaklida yig’ish imkonini beradi.