2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Hosil sifatiga nav va yetishtirish sharoitining ta‟siri 
Qishloq xo„jaligida ekinlardan yuqori hosil yetishtirish (gektardan o„simlik 
moyi, qand, tola, oqsil, don, yem-xashak chiqishini oshishi) bilan birgalikda uning 
sifatiga ham e‟tibor qaratiladi. O„simlik mahsulotining miqdori va sifati nav 
xususiyati va yetishtirish sharoitiga bog„liq bo„ladi.
Donli ekinlarda oqsilning ko„payishi. 
Oqsil yuqori bo„lganda nonboplik va 
texnologik xususiyati yuqori bo„ladi. Oqsilni ko„payishi tuproq va iqlimga bog„liq 
bo„ladi. Yog„ingarchilik kam, havo-harorati yuqori sharoitda oqsil miqdori oshadi. 
Oqsilning oshishi shimoldan janubga qarab va g„arbdan sharqqa qarab ko„payadi.

---

10 
Akademik D.N. Pryanishnikovning ma‟lumotlariga ko„ra, dala tajribalarida 
tuproq namligi yuqori bo„lganda oqsil miqdorining pasayishi kuzatiladi. Shunga 
o„xshash ma‟lumotlar Respublikamizda o„zbek olimlaidan: B.Xalikov, R.Siddiqov, 
A.Iminov, J.Xudayqulov, B.Azizovlar ilmiy tadqiqot tajriba natijalarida qayd 
etildi.
Moyli ekinlarda moydorligini oshirish. 
Moy miqdoriga - tuproq unumdorligi, 
oziqlanish maydoni, ekish muddati, sug„orish va boshqa agrotadbirlar, iqlim 
sharoiti, nav xususiyati ta‟sir qiladi. Uzun kunli o„simliklarda shimoliy mintaqada 
moy miqdori oshadi. Masalan, oq xantal urug„i tarkibida Toshkent viloyatida 
19,7%, Rossiyani shimolida 37,4% moy bo„lgan.
Lavlagining shirinlik (qandlik) darajasini oshirish. 
Lavlagining tarkibida 
qand moddasini miqdorini ko„paytirish, pektin moddasini kamaytirish zarur
. 
Pektin 
qandning miqdorini kamaytiradi. Qand miqdorini oshishini: yerni sifatli 
shudgorlash, fosforli va kaliyli o„g„itlar qo„llash, sug„orish, maqbul oziqlanish 
maydoni, erta ekish muddati ta‟minlaydi.