2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Takrorlash uchun savollar: 
1. Kanopning ahamiyati va biologiyasi?
2. Kanop barg tuzilishi?
3. Kanopning suv va oziqaga bo„lgan talabi? 
4. Kanop uchun yaxshi o„tmishdosh ekin turlari?
5. Kanopni ekish-muddati, usuli, me‟yori?
6. Kanop poyasidan tola qanday ajratib olinadi?
7. Kanop urug„ va poya hosili qanday yig„ib olinadi?
 
 

---

379 
8.3. JUT 
Ahamiyati
. 
Yuqori texnik sifatiga va nam o„tkazmaydigan tolaga ega 
bo„lish uchun jut ekiladi. Jut tolasidan tayyorlangan qadoqlarda
mahsulotlar 
namlikdan saqlanadi. Jut tolasi yaxshi bo„yaladi, ingichka va ipaksimonligi bilan 
farqlanadi. Aksariyat xolda jut tolasidan qoplar ishlab chiqiladi, gilam to„qishda, 
mebel materiallarini ishlab chiqishda qo„llanadi. Chiqindilaridan qog„oz va arqon 
tayyorlashda foydalaniladi.
Urug„ida muhim texnik moyi mavjud. Urug„idan yurak xastaligida 
qo„llaniladigan preparatlar olinadi (olitorizid va korxorizid).
Tarixi
.
Jutning vatani Hindiston (Bengaliya). Bu xududda jutning yovvoyi 
turlari ko„p uchraydi. Hindistonda yer yuzida ekiladigan jut maydonining 95% 
joylashgan. Oz miqdorda jut Osiyo, Afrika va Amerikada ekiladi. 
Olimlar tomonidan jutni O„zbekistonda yetishtirish mumkinligi aniqlangan. 
Bu sharoitda quruq poya xosili o„rtacha 50-80 s, tola 8-12 s va urug„ 2,5-4 s/ga ni 
tashkil qiladi.
Sistematikasi
. 
Jut 
Corchurus (Toigp.) L. 
lipadoshlar
 
(
Tiliacea) 
oilasiga 
mansub. Jutning 40 ta turlari mavjut, shulardan faqat 2 tasi ekiladi: uzunmevali va 
kaltamevali turlari.
Uzunmevali jut
. C. olitorius L.- bir yillik o„tsimon o„simlik. Tolasi 
ipaksimon, sariq rangli, poyada 20,1-22,7% bo„ladi.