2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

5-jadval 
Tuproqning fosfor va kaliy bilan ta‟minlanganligiga qarab
guruhlarga bo„linishi 
 
 
Ta‟minla-
nishi 
P
2
0
5
K
2
0 
Kirsanov 
bo„yicha, 
nordon 
Machigin 
bo„yicha, 
karbo- 
natli 
Chirkov 
bo„yicha, 
karbo- 
natsiz 
Kirsanov 
bo„yicha, 
nordon 
Machigin 
bo„yicha, 
karbonatli 
Chirkov 
bo„yicha, 
karbo- 
natsiz 
Juda kam 
<25 
<10 
<20 
<40 
<50 
<20 
Kam 
26-50 
11-15 
21-50 
41-80 
51-100 
21-40 
O„rtacha 
51-10 
16-30 
51-100 
81-120 
101-200 
41-80 
Ko„paygan 101-150 
31-45 
101-150 121-170 
201-300 
81-120 
Yuqori 
151-250 
46-60 
151-200 171-250 
301-400 
121-180 
Juda yuqori 250 dan > 60 dan> 200 dan > 250 dan > 400 dan > 180 dan > 
H> 
H> 
H> 
H> 
H> 
H> 
 
Ekinlarni fosforga bo„lgan talabi har xilligi ildizning rivojlanishiga va 
tuproqda 
ekssudatlarning 
chiqarilishiga 
bog„liqdir. Ildizlar chiqaradigan 
ekssudatlar miqdori ekin turiga va tuproq muhitiga bog„liq. Ildizlar chiqaradigan 
ekssudatlarni 
fosfobakteriyalar 
o„zlashtiradi. 
Bu 
mikroorganizmlardan 
to„planadigan fosforni o„simlik o„zlashtiradi. 

---

27 
O„simlikning kaliy bilan ta‟minlanishi tuproqdagi kaliy miqdoriga, tuproq 
muhitiga va tuproq kompleksidagi kation tarkibiga bog„liqdir. Masalan, karbonatli 
tuproqlarda tuproq muhiti pH-7,8, kaliy miqdori 250 mg/kg bo„ladi. Agar kaliy 
o„g„iti tuproqqa solinsa hosil oshadi. Sababi shundaki, kaliy tuproqda ko„p 
bo„lgani bilan o„simlik uni o„zlapggirishiga tuproqda ko„p miqdorda bo„ladigan 
kalsiy kationi to„sqinlik qiladi. Kaliyli o„g„it solinsa o„simlik uni o„zlashtiradi.