TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON
231
Ushbu model, о‗z navbatida, zamonaviy oliy maktab о‗qituvchisi egallashi
kerak bо‗lgan asosiy layoqatlarga asoslanadi. Ushbu layoqatlar mutaxassisning
malakaviy tavsifida yoki о‗qituvchiga bо‗lgan talablarda qayd etiladi. Oliy maktab
о‗qituvchisining malakaviy xarakteristikasi - bu asos bо‗lib, unda oldindan qо‗llab-
quvvatlovchilarni uzluksiz о‗qitish tizimi qurilishi kerak.
Oliy ma‘lumotga ega bо‗lgan shaxslarga bо‗lgan malaka talablarida
pedagogik mahorat (kо‗nikma), yoki "bilim, tushunish, kо‗nikma va kо‗nikmalarning
dinamik kombinatsiyasi" yoki "mehnat va о‗quv faoliyatida va kasbiy va shaxsiy
rivojlanishida ijtimoiy va yoki uslubiy kо‗nikmalardan foydalanish, bilim, kо‗nikma
va foydalanish uchun tasdiqlangan qobiliyat" tushuniladi. Kelajakda boshlang‗ich
sinf о‗qituvchisi uchun kasbiy malakani olish uchun motivatsiya qanday
shakllantirilishi va maktabda pedagogik amaliyotlarni о‗tkazish jarayonida uning
professional layoqatlarini shakllantirishning mezonlari, usullari va vositalari qanday
bо‗lishi kerak? Bu muammo murakkab va kо‗p qirrali bо‗lib, shuning uchun ishda
faqat bitta jihat kо‗rib chiqiladi – universitetda ta‘lim va tarbiya jarayonida shaxsning
sifati sifatida kasbiy malakani shakllantirish.
О‗qituvchining kasbiy malakasi modeli nazariy va amaliy tayyorgarlikning
birligi sifatida ifodalanishi mumkin. Yuqoridagi pedagogik kо‗nikmalarni hisobga
olgan holda, tо‗rtta guruhga qо‗shilish mumkin:
-
konstruktiv
- pedagogik vazifalarni belgilash qobiliyati.
Konstruktiv kо‗nikmalar ijtimoiylashuv jarayoni bilan о‗quv-tarbiya
ishlarining aniq vazifalariga bog‗liq: yangi bilimlarni egallashga tayyorlik darajasini
aniqlash uchun jamoani о‗rganish;
-
tashkilotchilik
- pedagogik faoliyat usulini dasturlash qobiliyati.
Tashkiliy kо‗nikmalar mantiqiy tugallangan pedagogik tizimni yaratishga
xizmat qiladi: о‗quv-tarbiya va rivojlanish vazifalarini rejalashtirish; ta‘lim
mazmunini tanlash;
–
kommunikativ
- pedagogik faoliyatni amalga oshirish qobiliyati. Bunday
kо‗nikmalar ta‘lim va ta‘limning tarkibiy qismlari va omillari о‗rtasidagi
munosabatlarni о‗rnatish, ularni amalga oshirishni nazarda tutadi: moddiy, ma‘naviy-
psixologik, tashkiliy, gigiyena va boshqa sharoitlarni yaratish;
-
gnostik
- muammoni hal qilish natijalarini о‗rganish qobiliyati. Gnostik
kо‗nikmalar pedagogik faoliyat natijalarini baholashni talab qiladi: pedagogik
jarayonning borishini tahlil qilish.
Pedagogik mahorat, agar pedagogik ijodkorlikni pedagogik malakaga
kiritmasa, faqat kasbiy kо‗nikmalar tо‗plamini ifodalaydi. Shu munosabat bilan,
pedagogik yaratilishning bir qator darajalarini ajratish bilan yaratilishga qiziqarli
yondashuv:
Do'stlaringiz bilan baham: |