3-mavzu. Statistik jamlash va guruhlash reja

oddiy
, ikki va undan ortiq 
belgilar bо‘yicha amalga oshirilgan guruhlashlar esa murakkab (
kombinatsion) 

---

guruhlashlar
deyiladi. Bunday guruhlashlar bitta belgi bо‘yicha bajarilgan 
guruhlashlarga qaraganda kengroq analitik xususiyatga ega bо‘ladi. Bunda guruhlar 
boshida bitta belgi bо‘yicha shakllantiriladi, keyin ular boshqa belgilar bо‘yicha quyi 
guruhchalarga bо‘lib tashlanadi.
Har qanday guruhlashni amalga oshirish uchun dastlab guruhlash belgisi va 
oralig‘i aniqlab olinadi. Agar bular notо‘g‘ri belgilab olingan bо‘lsa, u holda 
guruhlash ham siyosiy, ham iqtisodiy, ham ijtimoiy hayotni bо‘yab kо‘rsatuvchi 
natijalarni beradi.
Guruhlash belgisi deyilganda guruhlash uchun asos qilib olingan belgi 
tushuniladi.
Ifodalanishga qarab, guruhlash belgilari atributiv va miqdoriy belgilarga 
bо‘linadi. 
Atributiv belgi
deyilganda son bilan ifodalanmaydigan, bir-biridan 
mazmunan va sifat jihatdan farq qiluvchi belgilar tushuniladi. Odamlar toifasi, 
fazilati, kishining kasbi, millati, mahsulot turi, ish haqi shakli kabilar bu belgiga 
misol bо‘la oladi.
Muqobil (alternativ)
belgi atributiv belgining bir kо‘rinishi bо‘lib, ikkita 
qarama-qarshi, bir-birini taqozo etmaydigan belgilardir. Masalan, ma’lumotli-
ma’lumotsiz, tajribali-tajribasiz, ha-yо‘q va hokazo. 
Miqdoriy belgi
deb son (raqam) bilan ifodalanuvchi belgilarga aytiladi. 
Masalan, mahsulot hajmi, talabalar soni, stanoklar soni va hokazolar bevosita 
raqamlarda ifodalanadi.
Hodisalar о‘rtasidagi о‘zaro bog‘lanish ularning omil va natijaviy belgilari 
bо‘yicha guruhlarga ajratib о‘rganiladi. Omil belgi natijaga ta’sir qiluvchi belgidir. 
Natijaviy belgi esa omil belgi ta’sirida о‘zgarib turuvchi belgidir. Masalan, mehnat 
unumdorligi guruhlash belgisi bо‘lib, uning ta’siri ostida mahsulot tannarxining 
о‘zgarishi kuzatilayotgan bо‘lsa, u holda mehnat unumdorligi 
omil belgi, 
tannarxning uzgarishi esa