Huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal 1 Volume Issue sentabr 2021

Xorazm viloyati Urganch shahri "Temurbeklar maktabi" fizika fani 
o‘qituvchisi 

Lorens kuchi har doim zaryadlangan zarrachaning harakat tezligiga 

perpendikulyar bo'ladi, shuning uchun u uning kattaligini o'zgartirmasdan faqat 
tezlik yo'nalishini o'zgartiradi. Shuning uchun Lorensning kuchi ish bajarmaydi. 
A=0 doimiy magnit maydoni unda harakatlanuvchi zaryadlangan zarrachada 
ishlamaydi va magnit maydonidagi bu zarraning kinetik energiyasi o'zgarmaydi. 
Harakatlanuvchi elektr zaryadi Magnit maydon da tekis aylanma (vint chizigʻi 
boʻyicha) harakat qiladi. Magnit maydonning ayrim joylarida elektr zaryadlarning 
harakat yoʻnalishi qarama-qarshisiga oʻzgarishi mumkin. Magnit maydonning 
bunday joylari magnit koʻzgular deyiladi. Magnit maydon taʼsirida atom ichidagi 
elektronlar 
qoʻshimcha 
harakat 
qiladi. 
Siklotron
– siklik rezonansli tezlatgich bo‗lib, og‗ir zarralar (proton, ionlar) 
ni tezlashtiruvchi qurilma hisoblanadi. 
Unda kuchli elektromagnit qutblari orasiga vakuum kamerasi joylashtirilgan, 
unda ichi bo'sh metall yarim silindrsimon yoki duantlar shaklida ikkita elektrod 
mavjud. Magnit maydon duantlar tekisligiga perpendikulyar va bir tekisda 
tarqalgan elektromagnit maydonni hosil qiladi. Agar zaryadlangan zarracha 
duantlar orasidagi markazga kiritiladi, hamda u elektr maydonda tezlahsa 
boshlaydi, magnit maydon 
esa uning 
yo‗nalishini 
o‗zgartirib beradi. 
Tezlashtirilgan zarracha 4 chiqish yo‗li orqali nishonga yuboriladi. 
Fazotron
— vaqt boʻyicha doimiy magnit maydonga ega boʻlgan va 
tezlatuvchi elektr maydonining chastotasi kamayib boradigan siklik rezonans 
tezlatkich; ogʻir zarra (proton, deytron, azarra) larni tezlatishda qoʻllaniladi. 
Fazotronning asosiy qismlari doimiy elektromagnit va magnit qutblari orasida 
joylashgan hamda tezlashtiruvchi elektrod (duant)lar oʻrnatilgan vakuum 

---