Biologiya 17 14-04-2022. indd

12 molekula C3H6O3
hosil bo‘ladi.
Aerob bosqchida 2 molekula sut kislotasi parchalanganda mitoxondriyada 1440 kJ en-
ergiya ATF da to‘planadi 
2 molekula C3H6O3 — 1440 kJ
12 molekula — x 
x = 1440 × 12/ 2 = 
8640 kJ
JAVOB: 
12 molekula sut kislota parchalangan va 8640 kJ energiya ATF da to‘plangan.
2 – masala.
Glukoza to’liq parchalanganda 7680 kj issiqlik energiyasi ajraldi.shu glu-
koza achish jarayonida ishtirok etganda ATF da to’plangan energiya miqdori ?J;480
3 – masala.
Glyukoza parchalanganda 252 ta ATF hosil bo’gan to’liq parchalangan gly-
ukoza molekulasi soni to’liq parchalanmagan molekulalar sonidan0,5 marta katta , to’liq 
parchalangan glyukoza molekulasidan ajralib chiqqan ATF lar sonini? J: 228 ta.
4 – masala.
Glukoza to’liq parchalanganda 6400kj issiqlik energiyasi ajraladi ,achish 
jarayonida ishtirok etganda ATF dagi energiya miqdori ? j;400kj
5 – masala. 
Hujayraning energetik almashinuv bosqichlarida 152 malekula ATF sint-
ezlandi bundan necha % mitoxondriyada sintezlanadi? J;94.7
6 – masala. 
Glyukoza parchalanganda 252 ta ATF hosil bo’gan to’liq parchalangan gly-
ukoza molekulasi soni to’liq parchalanmagan molekulalar sonidan 0,5 marta katta, to’liq 
parchalangan glyukoza miqdorini toping. J: 228 ta
Muhokama qiling va xulosa chiqaring.
Barcha organizmlarda energiya almashinuvi 
uch bosqichda amalga oshadimi? Energiya almashinuvida uglevodlar, oqsillar va yog’larni 
funksiyalarini bog’lang. Moddalar almashinuvi va energetik almashinuvga tashqi muhit 
qanday ta’sir qiladi?

---

61
Biologiya 10
2.10 HUJAYRADA IRSIY AXBOROTNING AMALGA OSHIRILISHI
Tayanch bilimlarni sinang.
Hujayra uchun DNK replikatsiyasining ahamiyati nima-
da? Hujayraning o’zi tomonidan boshqarilmaydigan hayotiy jarayonlar bormi?
Tirik organizmlar ko‘payish, ya’ni o‘ziga o‘xshaganlarni yaratish xususiyatiga ega 
bo‘lib, bu xususiyat genetik axborotni nasldan naslga o‘tkazish bilan bog‘liq. Ko‘payish 
xususiyatiga molekula darajada qaralsa, bu hodisa DNK molekulasining ikki hissa ortishi 
bilan ifodalanadi. Hujayra darajasida bu xususiyat mitoxondriyalar va xloroplastlarning 
bo‘linib ko‘payishi, mitoz, meyoz jarayonlarida aks etadi. 
Hujayra o‘z irsiy axborotini barqaror va uzviy ravishda keyingi avlodga o‘tkaza ol-
adigan irsiy birlik bo‘lib, avlodlarning bardavomligini ta’minlaydi. 
Irsiyatning moddiy asosi bo‘lgan DNK molekulasi o‘z-o‘zini ko‘paytirish xususiyatiga 
ega, lekin bu jarayon faqat tirik hujayradagina amalga oshadi.