Biologiya 17 14-04-2022. indd

Yangi bilimlarni qo‘llang.
Bilish va tushunish
1.Biologik polimerlarning qanday guruhlarini bilasiz?
2.Aminokislotalarning tarkibi, tuzilishi va xossalarini gapirib bering.
3.Almashadigan va almashmaydigan aminokislotalarni izohlang.
4.Oqsil molekulalarining tuzilish darajalarini tushuntirib bering
5.Oqsillarning funksiyalarini aytib bering.
Qo‘llash.
1. DNK ning bir zanjiri asosida ikkinchi zanjirini sintezlang.
DNKnig 
1-zanjiri
DNKning 
2- zanjiri
2. Tekshirishlar natijasida i-RNK tarkibida 34% guanin, 18% uratsil, 28% sitozin, 
20% adenin borligini aniqlandi. Mazkur i-RNK uchun matritsa bo‘lgan DNK 
tarkibidagi nukleotidlarning % larini aniqlang.
Tahlil. DNK va RNK tuzilishini taqqoslang va jadvalni to’ldiring. 
Xususiyatlari
DNK
RNK
Hujayrada uchrashi
Funksiyasi
Polipeptid zanjiri
Uglevodlari
Purin asoslari
Pirimidin asoslari
Sintezlanishi
Sintez. DNK va RNK modelini chizing. Modelda nukleotidlarni to’rt xil rangda ifoda 
eting. fosfodiefir, vodorod bog’larini bog’larini ko’rsating
Baholash. 
Tadqiqotchida bir xil uzunlikdagi uchta DNK molekulasiga mavjud. Ma’lumki, 
birinchi namunadagi timidil nukleotidlar (T) miqdori nukleotidlarning umumiy 
sonining 20% ni, ikkinchisida - 36%, uchinchisida - 8% ni tashkil qiladi. Tadqiqotchi 
DNK namunalarini qizdira boshladi, haroratni asta-sekin oshirdi. Bunday holda, bir-
biriga komplementar zanjirlar bir-biridan ajrala boshladi. Bu jarayon DNKning erishi 
deb ataladi. Dastlab qaysi namuna va eng so’ngida qaysi namuna eriydi? Buning sababi 
nimada?

---

33
Biologiya 10
1.10 AMALIY MASHG‘ULOT. 
DNK VA RNK TUZILISHIGA DOIR MASALALAR YECHISH
Maqsad
: DNK va RNK tuzilishiga doir masalalar yechish, azotli asoslarni, 
nukleotidlarni, fosfodie�it bog’larni, vodorod bog’larni va DNK, RNKni uzunligini topishni 
o’rganish.
Nuklein kislotalar polimer bo`lib, ularning monomerlari nukleotidlar hisoblanadi. 
Har bir mononukleotid 3 ta komponentdan tuzilgan.
DNK va RNK da nukleotidlar tarkibi quyidagicha bo’ladi.
DNK va RNK da nukleotidlar komplementarligi quyidagicha bo’ladi.
Ish tartibi: 
1. DNK va RNKni qiyosiy taqqoslash.
2. DNK va RNK tuzilishiga doir masalalar yechish usullarini o’rganish. 
3. DNK va RNK tuzilishiga doir masalalar yechish.
4.Xulosa.