guruh talabasi Islomov Bekzod Turgunovichning iqtisodiyot nazariyasi fanidan

O`zbekiston Respublikasining tashqi savdo aylanmasi. 
O`zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyati keng qamrovli bo`lib bormoqda. 
Mamlakatimizda chet el firmalari mablag`i ishtirokida tuzilgan qo`shma 
korxonalar soni 6 mingdan oshib ketdi. Ular orasida dunyoga tanilgan "Samsung", 
"DEU", 
"Nyumont-Mayning", 
"Filips" 
va 
boshqalar 
samarali 
faoliyat 
ko`rsatmoqda. Hozirgi vaqtda O`zbekistonni dunyoning 170 ga yaqin mamlakati 
tan olgan, shundan 140 dan ortig`i bilan diplomatik munosabatlar o`rnatilgan. 
Poytaxt - Toshkentda 50 ga yaqin mamlakatning elchixonalari faoliyat 
ko`rsatmoqda. O`zbekistonning chet mamlakatlarda elchixonalari, konsulliklari va 
30 dan ortiq vakolatxonalari ishlab turibdi. 
O`zbekistonning xorijiy kompaniya va firmalar bilan hamkorligi, ularning 
hududimizda to`la faoliyat ko`rsatib ishlashiga kafolat berilganligi tashqi savdoga 
ijobiy ta`sir ko`rsatmoqda. Shunday qilib, mamlakatimiz tashqi aloqasi, savdo 
geografiyasi juda kengayib bormoqda. O`zbekiston barcha qit`alarda joylashgan 
davlatlar bilan keng qamrovli savdo-sotiq aloqalarini olib bormoqda. Tashqi 
savdoda Yevropa-66,3, Osiyo-28,0, Amerika qit`asi-5,4, Afrika-0,1, Avstraliya va 
Okeaniya-0,2 foizni egallaydi. Keyingi yillarda O`zbekiston tashqi savdo 
aylanmasida MDH va xorijiy mamlakatlar hissasida birmuncha o`zgarishlar sodir 
bo`ldi.
Agar 1994 yilda tashqi savdo aylanmasining 58 foizi MDH davlatlari 
hissasiga to`g`ri kelgan bo`lsa, 2004 yilga kelib bu ko`rsatkich 34,6 foizga teng 
bo`ldi. Uzoq xorij mamlakatlarining salmog`i esa 1994-2004 yillarda mos ravishda 
42 foizdan 65,4 foizga o`sdi (1-chizma).
1-chizma.
O`zbekistonning mamlakatlar guruhi bo`yicha tashqi savdo aylanmasi,
(foizda). 
 
 

---

Shuni 
alohida 
ta`kidlash 
lozimki, 
MDH 
mamlakatlari 
orasida 
O`zbekistonning asosiy savdo hamkorlari Rossiya, Qozog`iston va Ukraina 
hisoblanadi. 2004 yilda jami eksportning 14,9 foizi Rossiya, 3,8 foizi Qozog`iston, 
2,3 foizi Ukraina hissasiga to`g`ri kelgan bo`lsa, jami importda mazkur 
mamlakatlarning ulushi muvofiq ravishda 24,0; 6,3 va 4,5 foizni tashkil etdi. 
Uzoq xorij mamlakatlari orasida Buyuk Britaniya (7,9 %), Eron (6,9 %), 
Turkiya (4,1 %), va AQSH (3,1 %) mamlakatimiz eksportida sezilarli o`ringa ega 
bo`lsa, import tarkibida AQSH (10,3 %), Janubiy Koreya (9,2 %), Germaniya (7,1 
%), Xitoy (7,0 %) yuqori salmoqqa ega. 
So`nggi yillarda mamlakatimiz eksport tarkibida bir qator o`zgarishlar yuz 
berdi. Paxta tolasi mamlakat eksportida muhim o`rin tutsada, uning ulushi 
mustaqillik yillarida 2,6 martadan ziyodroqqa pasaydi (1992 yilda 47,9 foizdan 
2004 yilda 18,1 foizgacha). Istiqlol davrida eksport tarkibida yangi soha-xizmatlar 
paydo bo`ldi va uning jami eksportdagi ulushi 2004 yilda 11,8 foizni tashkil etdi. 
Umuman, O`zbekistonning eksporti to`g`risida 2-chizmadan to`liq ma`lumot olish 
mumkin. 
 
Kelajakda O`zbekiston eksportining tovar tarkibini oziq-ovqatlar, mashina 
va asbob-uskunalar, shuningdek, boshqa tayyor mahsulotlar eksportini oshirish 
orqali mamlakat eksport salohiyatini sezilarli darajada oshirish mumkin.