Бош илмий-методик марказ III. Назарий материаллар 1-мавзу. Таълим соҳасига оид қонун, Қонуности ҳужжатлари ва уларнинг мазмуни (2 соат)

учинчидан,
таълим жараёнининг барча иштирокчиларининг ҳуқуқий 
мақомига кўпроқ этибор қаратилди; 
тўртинчидан,
давлат таълим стандартлари ва талаблари, ўқув жараёнига 
ўқув режалари ва дастурларини, таълим соҳасига экспериментал ва 

---

29 
БОШ ИЛМИЙ-МЕТОДИК МАРКАЗ 
инновацион фаолият таълимни жорий этиш билан боғлиқ масалалар тартибга 
солинган. Ўқишга қабул қилиш, жумладан мақсадли қабул қилиш механизми 
баён этилди; 
бешинчидан,
давлат томонидан тартибга солиш ва назорат қилиш 
дастаклари регламентланди. 
Шунингдек, мазкур қонун билан таълим соҳасидаги асосий принциплар 
белгиланган бўлиб, улар асосан таълим устуворлигининг тан олиниши; таълим 
олиш шаклини танлаш эркинлиги; таълим соҳасида камситишларга йўл 
қўйилмаслиги; таълим олишга доир тенг имкониятларнинг таъминланиши; 
таълим ва тарбияга миллий ҳамда умуминсоний қадриятларнинг 
сингдирилганлиги; таълим ва тарбиянинг инсонпарварлик, демократик 
хусусияти; таълимнинг узлуксизлиги ва изчиллиги; ўн бир йиллик таълимнинг 
ҳамда олти ёшдан етти ёшгача бўлган болаларни бир йил давомида умумий 
ўрта таълимга тайёрлашнинг мажбурийлиги; давлат таълим стандартлари ва 
давлат таълим талаблари доирасида таълим олишнинг ҳамма учун очиқлиги; 
ўқув 
дастурларини 
танлашга 
доир 
ёндашувнинг 
ягоналиги 
ва 
табақалаштирилганлиги; инсоннинг бутун ҳаёти давомида таълим олиши 
ҳисобланади. 
Қонунда таълимнинг мактабгача таълим ва тарбия; умумий ўрта ва ўрта 
махсус таълим; профессионал таълим; олий таълим; олий таълимдан кейинги 
таълим; кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ва 
мактабдан ташқари таълим каби турлари баён этилган. 
Юқорида қайд қилинган таълим турларидан бири кадрларни қайта 
тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишдир. Мазкур қонун билан 
кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишини тартибга 
солувчи бир қатор қоидалар белгиланган. Жумладан, кадрларни қайта 
тайёрлаш таянч мутахассисликлар ва касбларга мувофиқ бўлган йўналишлар 
бўйича фаолиятни амалга ошириш учун қўшимча касбий билим, малака ва 
кўникмаларнинг зарур ҳажми эгалланишини таъминлайди. Кадрлар 
малакасини ошириш касбий билим, малака ва кўникмаларнинг 
чуқурлаштирилиши ҳамда янгилаб борилишини таъминлайди, кадрларнинг 
тоифаси, даражаси, разряди ва лавозими ошишига хизмат қилади. Кадрларни 
қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш шакллари ва муддатлари 
тегишли давлат таълим талаблари билан белгиланади. 
Ушбу қонуннинг ўзига хос хусусиятлари таълим соҳасига бир қатор 
янгиликлар киритилганлигида намоён бўлади. Жумладан, унда белгиланган 
масофавий таълим ҳақидаги қоидалар ўқув режалари ва ўқув дастурларига 
мувофиқ таълим олувчилар томонидан зарур билим, малака ва кўникмаларни 

---