Geog 1 (38-янги). p65

Foydali qazilmalari. Materikda rudali va noruda qazilma boy-
liklar ko‘p tarqalgan. And tog‘larining magmatik va metamor-
fik jinslarida mis, qalay, qo‘rg‘oshin, oltin, kumush, platina,
noruda konlardan oltingugurt, bor, yod, tabiiy selitra mavjud.
Braziliya yassitog‘ligidagi bazaltli va metamorfik jinslarda temir,
olmos, uran, marganes, nikel, kobalt, volfram zaxiralari ko‘p
(ilovadagi 25- rasmga qarang).
Cho‘kindi tog‘ jinslari to‘plangan botiqlarda neft, tabiiy
gaz, toshko‘mir konlari bor.
Relyefi. Janubiy Amerika hududi relyef tuzilishiga ko‘ra ikki
qismga bo‘linadi. Birinchisi tog‘li g‘arb. Bu deyarli meridianal
yo‘nalishdagi eng uzun (9 000 km) And tog‘ tizmalaridir. And
tog‘lari ko‘p qismida tog‘ tizmalarini, markaziy qismida tog‘lik
va yassitog‘liklarni (3 500 — 4 500 m) hosil qiladi. Bu yerda
dunyodagi eng baland harakatdagi vulqon — Lyulyaylyako (6 723
m), materikning eng baland nuqtasi Akonkagua (6 960 m) va
boshqalar bor. Dunyodagi eng baland tog‘ ko‘llaridan biri (Òi-
tikaka, 3 810 m) ham shu yerda joylashgan. Materikning ikkin-
chi — sharqiy qismi katta maydonlarni egallagan tekislik va yassi-
tog‘liklardan  iborat. Dunyodagi eng yirik Amazonka, nisbatan
kichikroq La-Plata va Orinoko pasttekisliklari, ular oralig‘idagi
Braziliya va Gviana yassitog‘liklari shu hududda joylashgan.