Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

MANFAAT (siyosiy manfaat)
— hokimyat bilan bog‗liq, subyekt (obyekt) 
hayotining ijtimoiy (moddiy, milliy siyosiy) sharoitlarini o‗zgartirish (saqlab qolish) 
asosidagi ongli (anglangan) ehtiyoj. 
MANFAATLAR ARTIKULYASIYASI
— siyosiy qarorlarni qabul qilishga 
aloqador qatlamlarga talablarni yetkazish. 
MANFAATLAR IXTILOFI
— siyosiy ihtiloflarning uch asosiy turlaridan biri. 
Iqtisodiy rivojlangan va barqaror davlatlarda ko‗proq uchraydi. Iqtisodiy "patir" ni 
bo‗lish atrofidagi savdo bu erda siyosiy qoida bo‗lib qolgan (soliqlar miqdori, ijtimoiy 
ta'minot hajmi v.h. uchun kurash). Ihtilofning bu turi tez echimini topadi, negaki bu erda 
muammo kelishuv yo‗lini topish mumkin ("unisiga ham, bunisiga ham" qabilida). 
MANIFEST
(lot. 
manifestum
–
chaqiriq) — 1) Oliy davlat hokimiyatining aholiga 
qarata tantanali murojaati. Ba'zi hollarda qonunchilik normalarini o‗z ichiga oladi yoki 
muhim qonunlar qabul qilinishi haqida xabar beradi; 2) siyosiy partiya, jamoat tashkiloti 
va b.larning o‗z dasturi, qarashlari, qarorlari va shu kabilar bayon qilingan yozma 
murojaatnomasi, deklaratsiyasi. 
MANIFESTATSIYA
(lot. 
manifestatio
–
izhor qilmoq, namoyon qilmoq) — 
birdamlikni qo‗llab-quvvatlashni yoki norozilikni ifodalash uchun ommaviy ravishda 
namoyish o‗tkazish yoki yig‗ilish o‗tkazish tushuniladi. 
MANIKRATIYA 
(ing. 
money
–
pul) — hokimiyatning eng nufuzli va nozik 
turlarining biri bo‗lgan pul hokimiyati. 
MANIPULYATSIYA
(lat. 
manipulus
– qo‗l harakati) — 1. qo‗l mashqi, qo‗l 
harakati, shu jumladan qo‗l mahoratiga tayangan fokus namoyish qilish. 2. Maxinatsiya, 
aldov, tovlamachilik, qalloblik. 3. Odamda ma‘lum motivatsion holatlar (shu bilan 
birgalikda hissiyotlar, attityudlar, stereotiplar) ta‘sirining faollashtirilishiga olib 
keladigan kommunikatsion ta‘sir. M. psixologik ta‘sir o‗tkazish usuli bo‗lib, uning 
maqsadi – ularning o‗ziga sezdirmagan holda odamlarning faolligining (psixik va 
boshqa) yo‗naltirilganligini o‗zgartirishdan iborat. Manipulyasiya hukmronlikni 
qo‗llashning, hukmronlikka ega bo‗lgan subyekt boshqalarning xulq atvoriga ulardan 
kutilayotgan xulq-atvorning xarakterini ochmasdan turib ta‘sir ko‗rsatishi sifatida ko‗rib 
chiqilishi mumkin. M.lashning uchta darajasi ajratiladi: birinchi daraja – odamlarning 
ongida amalda mavjud bo‗lgan g‗oyalar, qo‗yilmalar, undovchi sabablar, qadr-qimmatlar, 
me‘yorlarni kuchaytirish; ikkinchi daraja u yoki bu voqea-hodisaga, jarayonga, faktga 
bo‗lgan qarashlarning qisman, kichik o‗zgarishlari bilan bog‗lanadi, bu ham aniq 

---

176 
voqelikka nisbatan bo‗lgan emotsional va amaliy munosabatlarga o‗z ta‘sirini o‗tkazadi; 
uchinchi daraja – obyektga yangi, sensatsion, noodatiy, dramatik, kutilmagan o‗ta muhim 
xabarlarni (ma‘lumotlarni) yetkazish yo‗li bilan uning hayotiy qo‗yilmalarini tubdan, 
kardinal (o‗ta muhim darajada) o‗zgartirishdan iborat bo‗ladi. M.ning oqibatlari ichki 
parokandalik, shaxs yaxlitligining buzilishi, shaxsga inqirozli ta‘sir xavflarini keltirib 
chiqaradi.