Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

ISLOM KONFERENSIYASI TASHKILOTI
(IKT) — hukumatlararo xalqaro 
tashkilot. 1969-yili Rabot shahrida bo‗lib o‗tgan 25 ta islom mamlakatlari davlat va 
hukumat boshliqlarining 1-konferensiyasida asos solingan. 1973-yili Jidda shahrida 
bo‗lib o‗tgan Islom davlatlari tashqi ishlar vazirlarining 3-konferensiyasida ta‘sis etilib, 
ustavi qabul qilingan. Mazkur xalqaro tashkilot 1975-yildan buyon Birlashgan Millatlar 
Tashkiloti huzurida kuzatuvchi maqomiga ega. Hozir IKT diniy mushtaraklik asosida 
jami 56 davlatni, jum., mustaqillikka erishgan Markaziy Osiyo davlatlarini, shun., 
Falastin ozodlik tashkiloti (FOT) ni birlashtiradi. IKT ustaviga binoan uning maqsadi 
a‘zo davlatlar o‗rtasida islom birdamligini rag‗batlantirish, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy, 
ilmiy va b. sohalarda hamkorlikni mustahkamlash, irqiy kamsitishni, barcha shakldagi 
mustamlakachilikni tugatishga harakat qilish, tinchlik va xavfsizlikni saqlash uchun 
tadbirlar belgilash, Falastin arab xalqining o‗z huquqlarini tiklash va uning yerlarini ozod 
qilish uchun kurashini qo‗llab-quvvatlash kabilardan iborat. 1981-yildan IKTning rahbar 
organlari davlat va hukumat boshliqlari Konferensiyasi har uch yilda bir marta 
chaqiriladi va tashqi ishlar vazirlarining Konferensiyasi va bosh kotib rahbarligidagi 
kotibiyatdir. IKT qarorgohi Jidda shahrida joylashgan. 1996-yildan O‗zbekiston 
Respublikasi IKTga to‗liq a‘zo bo‗lib kirgan. 
ISLOM OLAMI KONGRESSI 
(IOK) — musulmon mamlakatlari arboblarini 
birlashtirgan birinchi xalqaro islom tashkiloti. 1926-yilda Makkada tashkil etilgan. 
Qarorgohi Pokistondagi Karochi shahrida joylashgan. IOK faoliyatida musulmonlarning 
har-yilgi haj ziyorati tugagan vaqtda to‗planadigan Oliy Kengash rahbarlik qiladi. IOK 
bir necha ilmiy tekshirish markazlari orqali islom tarixi, aqidalari, falsafasi sohasida 
tadqiqotlarni amalga oshirishga rahbarlik qiladi. Oliy rahbar organi Ta‘sis kengashi 
bo‗lib, unga turli mamlakatdan 60 nafar diniy arbob kiradi. Uyushma qarorlari tavsiya 
xarakteriga ega, majlisi yiliga 1 marta chaqiriladi. Ta‘sis kengash ishini Bosh kotibiyat 
muvofiklashtirib, boshqarib turadi. Uyushmaning Saudiya Arabistonining 3 ta shahri – 

---

139 
Ar-Riyod, Madina va Jiddada bo‗limlari mavjud, yana 13 ta vakolatxonasi bor. I.o.u. 
nizomiga muvofiq uning bosh maqsadi – islom ta‘limotini dunyoda hukmron ta‘limotga 
aylantirish va islom aqidalariga asoslangan tuzum o‗rnatish. Musulmonlar birligini 
ta‘minlash, yoshlar masalasi bilan shug‗ullanish ham uning oldiga qo‗ygan vazifalaridan 
hisoblanadi. 
ISTE‟FO 
(arab.) — hukumatning, uning boshlig‗i yoki alohida vazirlarning I.si, 
ya‘ni hukumatga ishonchsizlik bildirilishi, tanbeh berilishi, hukumatdagi ichki ixtiloflar 
tufayli yoki o‗z ixtiyori bilan ularning o‗z vakolatlarini zimmasidan soqit qilishi, voz 
kechishi (I. berish). 
ISTEBLISHMENT
(ing. 
establishment
– asoslamoq, mustahkamlamoq) — 
ijtimoiy-siyosiy sohada kishilarning imtiyozli tor doirasi. Bu boy saralangan elita bo‗lib, 
iqtisodiyotni rivojlantirishga, davlat mafkurasi va siyosatini shakllantirishga hal qiluvchi 
ta‘sir o‗tkazadi. I.ni tashkil qiluvchi kishilar, odatda, faoliyatning hal etuvchi sohalarida 
rahbar lavozimlarni egallaydilar, bu o‗rinlarga boshqa kishilarning ko‗tarilishini cheklab 
qo‗yishga intiladilar, faxrli unvonlarga ega bo‗ladilar. 
ISTIBDOD 
(ar. cheksiz hokimiyat) — zolimlik, zo‗ravonlik huquqi qonun bilan 
cheklanmagan monarxistik idora usuli; zo‗ravonlik asosiga qurilgan zolim hukumat.