Ўзбекистон алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси

2.2. Ривожлантирувчи таълим технологияси 
Ушбу педагогик технология муаллифлари Л.С. Выгодский 
(«Инсоннинг руҳий ривожланишини маданий-тарихий назарияси» 
номли асари) ҳисобланади ва бу технология Л.В. Занков, 
Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдовлар томонидан ривожлантирилган.
 Асосий хусусиятлари: 

ўқитиш самарадорлигини оширади; 

етакчи принцип- юқори даражада қийин ва тез суръатларда 
ўқитиш; 

таълим мазмуни - назарий билимларга таянган ҳолда амалий 
уқув ва малакани биргаликда ривожлантириш; 

ўқув фаолиятининг турли ҳолатларида ўқувчи рефлексиясини 
рағбатлантириш. 
Муаммолиги:
шахснинг динамик характеристикасини ўқув 
жараёни субъекти билан мос келишининг зарурлиги. 
 
2.3. Ақлий ҳаракатни босқичма-босқич шакллантириш
технологияси 
Ушбу ғоя муаллифлари П.Я. Гальперин, Д.В. Эльконин ва Н.Ф. 
Талызинлар ҳисобланади. Бу технологияда ўқув жараёни аниқ 
мақсадга йўналтирилган фаолиятни ташкил этиш асосида амалга 
оширилади. 
Ўқитиш босқичлари: 

ўқувчининг ўқув мазмуни ва мақсадларини фаоллаштириш; 

фаолиятнинг мақсадга йўналтирилган асослари схемасини 
англаш: 

бажариш услуби кўрсатилмаган ҳолда, таклиф этиладиган 
аниқ фаолият намунаси; 

фаолиятни 
тўғри 
бажаришни 
тўлиқ 
ва 
мукаммал 
кўрсатилиши; 

олинган билимлар асосида ўқувчи томонидан фаолиятнинг 
мақсадга йўналтирилган асосларини мустақил яратилиши.

ташқи шакл кўринишидаги фаолият (модель, схема, 
чизмалар); 

фаолиятни ташқи нутқий умумлаштириш; 

ички нутқ даражасида фаолиятни умумлаштириш; 

---

11

фаолиятни интериоризациялаш – ички режали ақлий бажариш
фаолиятига ўтиш.
Афзалликлари: 

ўқитиш жараёнини индивидуаллаштириш; 

намуналарни кўрсатиш ҳисобига уқув ва малакаларни 
шакллантириш вақтини камайтириш; 

алгоритмлаштириш ҳисобига фаолиятни юқори даражада 
автоматлаштириш; 

фаолият сифатини индивидуал назорат қилиш имконияти; 

ўқитиш услубиётини тезкор тўғрилаш, тузатиш.
Камчиликлари:

назарий 
билимларни 
ўзлаштириш 
имкониятининг 
чекланганлиги; 

услубий ёрдам кўрсатишнинг мураккаблиги; 

ижодий фаолият бўйича фикран ва ривожланлантирувчи 
қобилиятга эга бўлиш имкониятини зарурлиги.