Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

 
Физикал текширишларни – 
тўла ўтказилади. Анамнез ва физикал текширишлар, тўғри 
ташхис қўйишга керак бўладиган 60%-гача маълумотни берса, лабаратор текширишлар 
фақат 10-15%-ни беради.
 
Бемор умумий ҳолати ва асосий физиологик кўрсаткичлар

Беморни ташқи кўриниши уни қандай оғир аҳволда эканлигини аниқлашда ѐрдам 
беради. Беморга этибор беринг – хақиқатдан ҳам қийналмоқдами, ўринда яхши ѐтган 
ҳолда телефон орқали гаплашмоқдами ѐки теливизор кўрмоқдами. Агар ѐтган ҳолда 
қорин соҳаси пайпаслашда оғриққа шикоят қилса, қўлса, хазиллашса – бу беморда 
хирургик касалликни бўлиши эхтимолдан йироқ бўлади.

Оғриқни камайтириш учун бемор ўзига хос қулдай турғунликни олиши ҳам 
ташхислаш учун асосий белги ҳисобланади. Панкреатитда бемор ―эмбрион шакл‖-ни 
олади, бунда оѐқ-қўллари қоринга йиғилган тана олдинга эгилган кўриниўшда бўлади. 
Бу шакл кўринишида оғриқ камаяди, чунки олди бел мушаклари яллиғланиш 
процессида иштрок этгани сабабли бўшашади. Ретроцекал аппендицитда беморлар 
аксарият холларда ўнг оѐқларини тизза ва сон бўғимини букиб яллиғланган ўсимтани 
босимини камайтиришга ҳаракат киладилар. Хар қандай этиологияли тарқоқ 
перитонитда бемор ҳаракат қилмасдан ѐтади, чунки озгина ҳаракат оғриқни 
кучайтириб юборади.

---

137 

Ўткир қонидаги кузатилган тахикардия беморда кузатилган сувсизлик ва ҳарорат 
кўтарилиши билан боғлиқдир. Қари юрак-қон томир касалликлари билан оғриган,
бета-адреноблакаторлар қабул қилаѐтган инсонларда тахикардия кузатилмаслиги 
мумкин. Тахикардияни кузатилмаслиги беморда оғир қорин аъзоларини касаллиги 
борлигини инкор этмайди. Юрак қисқаришлар сонини текширув вақтида ортиб бориши 
(агар сувсизлик кузатилмаса) – бемор аҳволи оғирлашаѐтганлигидан дарак беради.

Қорин оғриғидаги тахипноэни сабаби – нафас сиғимини камайишидир. Юзаки 
тезлашган нафас керакли минутли сиғимни ушлаб туради. Тахипноэ ва респиратор 
алкалоз метаболик ацидозни юзага келаѐтганлигидан дарак бериб, сепсисда 
кузатилади.

Ҳарорат кўтарилиши кўп қорин аъзоларини яллиғланишига хос белги. Ҳароратни 
тўғри ичакда ѐки қулоқ йўлида ўлчанади. Ҳароратни оғизда ўлчашга рухсат берилган,
лекин ишончли бўла олмайди. Қўлтиқ остида ҳароратни ўлчаш мумкин эмас, чунки бу 
усул аниқ ҳароратни кўрсатмайди. Қорин аъзоларини яллиғланишини эрта 
босқичларида (масалан: холецистит, аппендицит) ҳарорат кузатилмайди. Агар 
холециститга ѐки аппендицитга шубха бўлаѐтган беморда биринчи соатларда ҳарорат 
кузатилса ва у 39-40°C ни ташкил қилса ташхислашни қайта ўтказиш керак бўлади. 
Қоринда оғриқ юқори ҳарорат билан бирга кечиши фақат бактериал перитонит ва 
қорин ичи абсцессларда кузатилади. Юқори ҳароратни қалтираш билан бирга кечиши 
бактетриемияга хос бўлиб; бу ҳолда бемордан қон посеви олиниб, ташхислашни 
кутмасдан туриб катта спектрли антибиотиклар қилинади. Бемор ҳароратни 
туширадиган дори воситаларини қабу қилган ѐки қилмаганлиги аҳамиятга эга, чунки 
бу ҳароратни кечишини яширади. Сувсизланган ва қари инсонларда яллиғланишга 
реакция кузатилмайди. Сепсисдаги гипотермия - ѐмон оқибатли белги ҳисобланади.