O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

Yodda 
tuting. 
O‗zbekiston 
Respublikasining 
MJTKning
10-moddasiga ko‗ra ma‘muriy huquqbuzarlik deganda qonun hujjatlariga 
binoan ma‘muriy javobgarlikka tortish nazarda tutilgan, shaxsga, 
fuqarolarning huquqlari va yerkinliklariga, mulkchilikka, davlat va jamoat 
tartibiga, tabiiy muhitga tajovuz qiluvchi g‗ayrihuquqiy, aybli (qasddan yoki 
ehtiyotsizlik orqasida) sodir etilgan harakat yoki harakatsizlik tushuniladi‖
44
.
Ma‘muriy javobgarlikka tortish uchun quyidagi asoslar bo‗lishi talab 
etiladi: 1) qilmishda qishloq xo‗jaligi sohasidagi huquqbuzarlik alomatlari 
mavjud bo‗lishi; 
2) huquqbuzarlik subyektining qasd yoki ehtiyotsizlik ko‗rinishidagi 
aybi; 
3) ma‘muriy javobgarlik to‗g‗risidagi qonunchilikda uning 
buzilganligi uchun sanksiya ko‗zda tutuvchi va sodir etilishini taqiqlovchi 
normaning mavjudligi. 
Ma‘muriy javobgarlik to‗g‗risidagi kodeksning 10-bobida qishloq 
xo‗jaligidagi huquqbuzarliklar uchun ma‘muriy javobgarlik belgilangan 
bo‗lib, ular quyidagilardan iborat: 
- Ekinzorlarni payhon qilish, qishloq xo‗jalik ekinlarining dalada 
to‗plab qo‗yilgan hosiliga zarar yetkazish yoki uni yo‗q qilib yuborish, 
44
O‗zbekiston Respublikasining Ma‘muriy javobgarlik to‗g‗risidagi kodeksi.-Toshkent: Adolat, 2017.

---

97 
ko‗chatlarga shikast yetkazish (104-modda); Qishloq xo‗jalik ekinlarining 
navini 
yangilash 
va 
nav 
joylashtirish 
tartibini 
buzish
(104.
1
-modda.); Tarkibida giyohvand moddalar bo‗lgan ekinlarni 
qo‗riqlashni ta‘minlash choralarini ko‗rmaganlik (105-modda); Yovvoyi 
nashani yo‗q qilib yuborish choralarini ko‗rmaganlik (106-modda); 
Karantin e‘lon qilingan zararkunandalarga, o‗simliklar kasalliklari va 
begona o‗tlarga qarshi kurash qoidalarini buzish (107-modda); Karantin 
tekshiruvidan va tegishli tartibda ishlov berishdan o‗tkazilmagan 
matyeriallarni tashib chiqib ketish (108-modda); Hayvonlarni karantinga 
qo‗yish qoidalarini va boshqa veterinariya-sanitariya qoidalarini buzish 
(109-modda); Hayvonlarga nisbatan shavqatsiz munosabatda bo‗lish
(111-modda); Mexanizatorlar tomonidan qishloq xo‗jalik mashinalaridan 
texnik jihatdan foydalanish va texnika xavfsizligi qoidalarini qo‗pol 
ravishda buzish (112-modda). 
Qishloq xo‗jaligida mulkka tajovuz qiluvchi huquqbuzarliklar uchun 
ma‘muriy 
javobgarlik 
O‗zbekiston 
Respublikasining 
Ma‘muriy 
javobgarlik to‗g‗risidagi kodeksning 7-bobida belgilangan bo‗lib, unga 
ko‗ra: 
- Tabiiy resurslarga egalik huquqini buzish, ya‘ni yerdan, yer osti 
boyliklaridan, suvdan, o‗simlik yoki hayvonot dunyosidan o‗zbo-
shimchalik bilan foydalanish yoxud yerga va boshqa tabiiy resurslarga 
egalik huquqini bevosita yoki yashirin shaklda buzuvchi bitimlar tuzish 
yoki boshqa harakatlar sodir etish, tabiatdan maxsus foydalanish huquqini 
boshqalarga berish, xuddi shuningdek yer uchastkalarini o‗zboshimchalik 
bilan egallab olish uchun javobgarlik o‗rnatilgan (60-modda). 
Qishloq 
xo‗jaligi 
ishlab 
chiqarishi 
munosabatlari 
tabiat
obyektlari bilan o‗zaro bog‗liq bo‗lganligi sababli, ma‘muriy javobgarlik 
to‗g‗risidagi kodeksning 8-bobida belgilangan tabiiy muhitni muhofaza 
qilish va tabiatdan foydalanish sohasidagi qo‗yidagi huquqbuzarliklarni 
qishloq jo‗jaligi oid huquqbuzarliklar deb ko‗rsatish mumkin: 
- Yerlardan xo‗jasizlarcha foydalanish yoki ularni yaroqsiz xolga 
tushirish (65-modda); Yer berish tartibini buzish (66-modda); 
- Vaqtincha egallab turilgan yerlarni o‗z vaqtida qaytarib
bermaslik yoki ularni o‗z o‗rnida foydalanish uchun yaroqli xolga 
keltirmaslik (67-modda); Xo‗jalik ichidagi yer tuzish loyixalaridan 
o‗zboshimchalik bilan chetga chikish, davlat yer kadastri yuritish 
qoidalarini buzish (68-modda); Chegara va cheklov belgilarini yo‗q qilish 
yoki shikastlantirish (69-modda); Suv zaxiralarini muxofaza qilish 
qoidalarini buzish (72-modda); Suvdan foydalanish qoidalarini buzish

---

98 
(74-modda); Suvlarning davlat hisobini yuritish qoidalarini buzish
(75-modda); Suv xo‗jaligi inshootlari va qurilmalarini shikastlantirish, 
ulardan foydalanish qoidalarini buzish (76-modda); O‗rmon fondi 
yerlaridan foydalanish qoidalarini buzish (77-modda); Ifloslantiruvchi 
moddalar va biologik organizmlarni atmosfera havosiga chiqarib tashlash, 
unga zararli fizikaviy ta‘sir ko‗rsatish yoki atmosfera havosidan 
belgilangan talablarni buzgan holda foydalanish (85-modda); Atmosferaga 
chiqariladigan zararli moddalarni tozalash inshootidan foydalanish 
qoidalarini buzish, shuningdek undan foydalanmaslik (86-modda); 
Chiqindilarda ifloslantiruvchi moddalar normativdan ortiq bo‗lgan 
transport va boshqa harakatlanuvchi vositalar va qurilmalarni tayyorlash 
xamda foydalanishga chiqarish (87-modda); Atmosfera havosini muhofaza 
qilish talablariga rioya qilmaslik (88-modda); O‗simliklarni himoya qilish 
vositalari va boshqa dorilarni tashish, saqlash va qo‗llanish qoidalarini 
buzish (89-modda); Ishlatish taqiqlangan va ishga yaroqsiz bo‗lib qolgan 
kimyoviy moddalarni zararsizlantirish qoidalarini buzish (89-1-modda). 
Quyidagilar agrar sohada sodir etilgan ma‘muriy huquqbuzarliklar 
to‗g‗risidagi ishlarni ko‗rib chiqishga vakolati bo‗lgan organlar 
(mansabdor shaxslar) hisoblanadi: