Metrologiya va elektr

 
Yechish. Hisoblagichning nominal doimiysini aniqlaymiz: 
 
 
 
            
 
 
         
    
     
        
   
  
bu yerda: N – hisoblagichning uzatuvchi soni. Vattmetrning ko‘rsatishi: 
 
 
   
 
                     
Yuklamaning energiyasini va hisoblagichning  haqiqiy doimiysini aniqlaymiz: 
     
 
                             
 
 
 
 
 
 
    
  
         
Hisoblagichning nisbiy xatoligi: 
 
 
  (
 
 
   
 
 
 
)          (
          
  
)                 
7.5-masala. Elektr energiya hisoblagichining pasport ma’lumotlari: 220 V, 10 
A,  1  kVt∙soat  –  640  disk  aylanishi.  Agar  hisoblagichning  nominal  kuchlanishi  va 
toki bo’yicha ishonchlanganda 10 minutda 236 marta aylangan bo‘lsa, uning nisbiy 
xatoligi va tuzatma koeffitsiyenti aniqlansin. 
Yechish: Hisoblagichning nominal va haqiqiy doimiyligini aniqlaymiz: 
 
   
 
         
   
       
    
   
;  
   
     
 
 
          
   
       
    
   
 
Hisoblagichning tuzatma koeffitsiyenti quyidagicha aniqlanadi: 
                                                      
91
 Truls Norby. Electrical measurements. University of Oslo. Norway. 2010. (2-adabiyot, 105-bet) 

---

115 
 
   
 
 
   
 
    
    
        
Hisoblagichning nisbiy xatoligi:  
   
 
   
   
 
   
        
           
    
                
7.6-rasm.  O’zbekiston  –Xitoy  qo’shma  korxonasida  ishlab  chiqarilayotgan 
DDSY283U  rusumli  ko’p  tarifli  oldindan  tolov  funksiyasiga  ega  bo’lgan  raqamli 
elect  energiya  qabul  qilinganda  1600  impuls  qayd  etadi,  ya’ni  X
k
=1600.  Agar 
tokning nosinusoidalligi tufayli 1 kVt∙soat mos keladigan impulslar soni X
y
=1620 
bo’lsa,  hamda  hisoblagichning  o’zgarmas  xatoligini  belgilaydigan  parametrlari 
c=0.01  va  d=0.4  bo’lsa  o’chash  asbobi  keltirilgan  xatoligining  chegaraviy 
qiymatini toping. 
Yechish: O’Zrst 8.401-80 ga ko’ra keltirilgan xatolikning chegaraviy qiymati 
quyidagi formula bilan hisoblanadi: 
 
   
    [      
 
 
 
 
    ] 
Masalada  keltirilgan  kattaliklarni  bu  formulaga  qo’yib  quyidagini  hosil 
qilamiz: 
 
   
    [              
    
    
    ]