Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

3. Davrlashtirish. Mesopotamiya hududida mil.avv. IV ming 

yillikdan III ming yillikgacha ibtidoiy jamoa tuzumining yemiri-

lish jarayoni bordi. Shumerlarning mil.avv. IV ming yillik bosh-

larida Janubiy Mesopotamiyaga kelishi bilan Uruk madaniyati 

boshlandi. 

Mil.avv. III ming yillikdan boshlab mamlakatning janubiy 

qismida shumerlarning kichik shahar-davlatlari paydo bo‘ldi. 

Mil.avv. III ming yillik ilk sulola davri deb ataladi. Bu davrda 

ilk shahar-davlatlar paydo bo‘ldi. Ayniqsa, janubda shumerlar-

ning Eredu, Ur, Lagash, Larsa, Uruk, Umma, Shuruppak, Isin, 

Nippur va Kish kabi shahar-davlatlari paydo bo‘ldi. Mil.avv. III 

ming yillikning oxiri kuchli mutlaq monarxiyalar tashkil topish 

davri hisoblanadi. Mil.avv. XXIII–XXI asrlar siyosiy markaz 

Mesopotamiyaning markaziga ko‘chib, bu yerda Akkad davlati 

tashkil topadi va uning tarkibiga Shumer janubi va shimoliy 

Mesopotamiya kiradi. Kutiylar hujumi sababli, Akkad pod-

sholigi yemirilib, yetakchilik Shumer-Akkad podsholigi qo‘liga 

o‘tadi. 

Mil.avv. II ming yillikning boshlarida Ikki daryo oralig‘ida 

Bobil podsholigi yuksalib, Bobil boshchiligida butun mamlakat 

birlashtiriladi. Uning tarixi quyidagi davrlarga bo‘linadi: 

1. Qadimgi Bobil yoki amoriy davri (mil.avv. XIX–XVI asrlar).

2. O‘rta Bobil yoki kassit davri (mil.avv.XV–XII asrlar).

3. Bobilning siyosiy tushkunlik davri (mil.avv.XII–VII asrlar).

4. Yangi Bobilning qisqa qayta uyg‘onish davri (mil.avv. VII–

VI asr lar ) va Eron tomonidan mamlakatning bosib olinishi.