N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Elektr ta’minot bloki bilan g‘ilof. 
Elektr ta’minot bloke, 
odatda, g‘ilofga o‘rnatilgan bo‘ladi. Uning bir qancha modifi-

---

176
katsiyalari mav jud, biroq ATX platalar uchun yangi konstruk-
siyalar ommaviy tarqalgan. Quyida eng mashhur shakllarning 
standartlari keltirilgan:
– Full Tower (baland minora).
– Mini – Tower (kichik minora).
– Desktop (stol usti).
– Low Profile (yassi g‘ilof, Slimline deb ham ataladi).
G‘ilof harid qilishdan oldin kompyuterga o‘rnatiladigan 
apparat ta’minotini aniqlab olish zarur.
Shunday qilib, agar sizga kelajakda kompyuterni takomillash-
tirishda to‘sqinlik qilmaydigan g‘ilof va elektr ta’minot bloki 
kerak bo‘lsa, shunday konfiguratsiyani tanlangki, u ATX tizimli 
platalar konstuksiyasini qo‘llab quvvatlasin.
Elektr ta’minot blokini harid qilayotganda, tizimga 
o‘rnatiladigan qurilmalar sonini hamda is’temol qiladigan 
kuchlanishni hisobga olish kerak bo‘ladi.
Protsessor. 
Sotuvda
 
protsessorlarning asosiy ikki turi mavjud: 
Intel va AMD – «
zichlangan
» va OEM (Original Equipment 
Manu facturer – original qurilmalar ishlab chiqaruvchi)-protses-
sorlari. Bir xil texnik ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan turli tipdagi 
protsessorlar majmualari, masalan, qo‘shimcha komponentlarning 
bor-yo‘qligi va kafolat muddati bilan farqlanadi.
AMD-«zichlangan» va OEM-protsessorlarning asosiy 
farqi ularning fizik komponovkasidir. Ushbu ikkala turdagi 
protsessorlar ham sotuvga qadoqlangan ko‘rinishda keladi. 
«Zichlangan» Intel yoki AMD protsessorlar ulardan tashqari, 
issiqlikni qaytargich, sovitish ventilatori, o‘rnatilishi bo‘yicha 
ko‘rsatma, haqiqiyligi haqidagi sertifikat, kafolat majburiyatlari 
solingan, yorqin bo‘yoqlar bilan bezatilgan qutilarda hamda bu 
qutining old qismida «Intel inside» yoki «AMD instead» yelimli 
qog‘oz yopishtirilgan holda (10.1-rasmda tasvirlangandek) 
yetkazib beriladi.

---

177
OEM protsessorlari 10 tadan 10 
qator qilib joylashtirilgan katta quti-
larda yetkaziladi. Issiqlikni qaytargich, 
sovitish ventilatori, o‘rnatilishi bo‘yicha 
ko‘rsatma, sertifikat, kafolat majbu­
riyatlari kabi hech qanday hujjatlar 
takdim etilmaydi.
E’tibor qaratishimiz kerak bo‘lgan 
tizimli platalarda quyidagi razyom 
qismlari mavjud bo‘lishi kerak:
– Ikkinchi avlod Intel Pentium 4 
protsessorlari uchun – Socket 478;
– Athlon 64 protsessorlari uchun – Socket 754;
– Athlon, Athlon XP va Duron pro tsessorlari uchun – Socket A.
Tizimli plata. 
Tizimli platani tanlash g‘ilof turi va plataning 
hajmlarini aniqlab beruvchi standartlar bilan belgilanadi. 
Hozirda tizimli platalarda ishlatilayotgan zamonaviy standartlar 
quyidagilar:
– ATX;
– Micro-ATX;
– Flex-ATX;
– NLX;
– Mini – ITX.
Tizimli plata ayni vaqtda o‘rnatilgan protsessornigina emas, 
kelajakda uning o‘rniga almashtiriladigan protsessorlarni ham 
qo‘llay olishiga ishonch hosil qilish lozim. Masalan, agar Socket 
A tizimli plata tanlangan bo‘lsa, u shina chastotasi 333 MHz 
bo‘lgan Athlon protsessorini hamda Athlon 2800+ va Athlon 
3000+ protsessorlarini quvvatlashini tekshiring. Socket 478 
razyomli tizimli plata, ishchi chastotasi 3,06 GHz yoki undan 
ortiq bo‘lgan Pentium 4 protsessorlari singari Hyper-tThreading 
texnologiyasini ham qo‘llay olishi kerak. Ayrim hollarda tizimli 
BIOS ni yangilashga to‘g‘ri keladi.
10.1-rasm.